30 Απρ 2011

H τουρκική αλαζονεία και η ελληνική αδράνεια


Γράφει ο Γιώργος Λιλλήκας
Πρώην υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου


Η Τουρκία του Ερντογάν αλλάζει, εκσυγχρονίζεται, εκδημοκρατικοποιείται! Η Τουρκία του Νταβούτογλου είναι ισχυρή, ενδυναμώνεται και παίζει ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή! Αυτές οι διαπιστώσεις που ακούμε συχνά, αποτελούν αλήθειες αλλά όχι όλη την αλήθεια. Ο Ερντογάν και ο Νταβούτογλου είναι οι ηγέτες ενός ισλαμικού κόμματος, κάτι που συχνά ξεχνάμε. Η Τουρκία τους διολισθαίνει κοινωνικά και πολιτικά στον Ισλαμισμό. Το όραμα εξάλλου του Νταβούτογλου είναι η Τουρκία να γίνει η ηγέτιδα δύναμη του ισλαμικού κόσμου.


Η Τουρκία είναι μια χώρα που, ενώ θέλει να μπει στην ΕΕ, δεν προχωρά στην έμπρακτη θεσμική εναρμόνισή της με τις ευρωπαϊκές αρχές, αξίες, το δίκαιο και ό,τι άλλο συνθέτει το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τον ευρωπαϊκό πολιτικό πολιτισμό. Η Τουρκία θέλει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση με τους δικούς της όρους. Την ίδια αλαζονική στάση επιδεικνύει απέναντι στους ίδιους τους πολίτες της (φυλάκιση δημοσιογράφων και πνευματικών ανθρώπων) αλλά και απέναντι στους γείτονές της, αρχής γενομένης από την Κύπρο και την Ελλάδα.


Αυτή η αλαζονεία οδηγεί την Τουρκία στην επιθετικότητα, στη συντήρηση παλαιών και στην εφαρμογή νέων επεκτατικών πολιτικών απέναντι στους γείτονές της, με τους οποίους θέλει, όπως δηλώνει ο κ. Νταβούτογλου, να έχει «μηδενικά προβλήματα». Με την πολιτική των «μηδενικών προβλημάτων», η Αγκυρα δεν εννοεί την εξεύρεση συναινετικών ή συμβιβαστικών λύσεων, αλλά την επιβολή των δικών της λύσεων. Η τουρκική αλαζονεία εδράζεται στην ανοχή της διεθνούς κοινότητας και στην αμέριστη στήριξη που για δεκαετίες έχει από ΗΠΑ και Βρετανία. Η τουρκική αλαζονεία όμως τρέφεται και από τη δική μας συμπεριφορά απέναντί της. Η ήπια αντίδρασή μας και η ανοχή μας μεταφράζεται ως αδυναμία από την Αγκυρα.


Η τουρκική κυβέρνηση, ενόσω πιστεύει ότι μπορεί να πετύχει όλους τους στόχους της (ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, διαμελισμό του Αιγαίου, έλεγχο της Κύπρου), δεν έχει κανένα λόγο να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο. Η ανεκτικότητά μας δεν συνετίζει την Αγκυρα. Αντίθετα της δημιουργεί επεκτατική βουλιμία. Αν δεν αλλάξουμε τους κανόνες του παιχνιδιού, θα χάσουμε το παιχνίδι. Δεν μπορεί να κερδίζουν όλοι εκτός από τον Ελληνισμό. Θα πρέπει να τους κάνουμε όλους να καταλάβουν ότι είτε θα πάμε σ’ ένα παιχνίδι όπου όλοι θα κερδίσουμε (σενάριο που ασφαλώς είναι η πρώτη μας επιλογή) είτε θα πάμε στην επιλογή όπου όλοι θα χάσουμε.


Το χαρτί της ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ως μοχλό πίεσης πρέπει να το παίξουμε τώρα και όχι στο τέλος της ενταξιακής πορείας της. Αργότερα, δύο τινά μπορούν να συμβούν: Πρώτο, κάποιες χώρες να ασκήσουν βέτο στην ένταξη της Τουρκίας ακυρώνοντας το δικό μας διαπραγματευτικό ατού. Δεύτερο, όλες οι χώρες να εγκρίνουν την ένταξη και μόνοι μας να πρέπει να σηκώσουμε (απέναντι στους 26 εταίρους μας και στις ΗΠΑ) το βάρος της απόρριψης της ένταξης της Τουρκίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.


Η τουρκική αλαζονεία δεν θα καμφθεί με διαπιστώσεις και αναλύσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για να κατανοήσουμε την πραγματικότητα. Απέναντι στην αλαζονεία της Τουρκίας πρέπει να καταθέσουμε την ελληνική αποφασιστικότητα. Και πρέπει να το πράξουμε τώρα και όχι αργότερα.

Επιλογή :  
Δεν ξεχνάμε τον Αλέκο ΠαναγούληΕργατική Πρωτομαγιά στον καιρό του Μνημονίου
Δεν είναι ούτε αργία, ούτε απεργία. Όχι μόνο επειδή φέτος η πρωτομαγιά «πέφτει» Κυριακή – λες και συνωμότησαν και επ’ αυτού όλες οι δυνάμεις της… τρόικας – αλλά και επειδή ουδείς δείχνει να έχει διάθεση να γιορτάσει και να διεκδικήσει οτιδήποτε. 

Αβεβαιότητα και ανησυχία για το μέλλον, απογοήτευση για το παρόν, βαθιά ύφεση και υψηλή ανεργία, συνθέτουν το φετινό πρωτομαγιάτικο μνημονιακό σκηνικό. 

Γράμμα κενό οι εργατικές διεκδικήσεις, καθώς οι επιχειρησιακές και οι ατομικές συμβάσεις βρίσκονται πλέον στην ημερήσια διάταξη και το επίπεδο ζωής υποβαθμίζεται συνεχώς. 

Εργατική Πρωτομαγιά υπό τις διαρκείς απειλές για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και με τον γερμανικό Τύπο να υπογραμμίζει και χθες ότι τα επίπεδα ρεκόρ των spread καθιστούν επικίνδυνη την καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης, καθώς «μια καθυστερημένη μείωση του δημοσίου χρέους της Ελλάδας θα κοστίσει ακόμη πιο ακριβά». 

Μέσα σ’ αυτό το ζοφερό οικονομικό κλίμα επωάζεται και μια δυσώδης ατμόσφαιρα σχετικά με παλαιά σκάνδαλα με το κλίμα να φορτίζεται επικίνδυνα λόγω της ξαφνικής σύγκρουσης μεταξύ του Γ. Καρατζαφέρη και του Β. Μεϊμαράκη. 

Δημιουργήθηκε έτσι ένα θέμα εκ του μηδενός, ενώ ήταν γνωστό και δημοσιευμένο ξανά και ξανά πως επί Ν.Δ. τα υποβρύχια που έγερναν  δεν παραλαμβάνονταν πεισματικά. 

Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να λύσει το δύσκολο σταυρόλεξο της ΔΕΗ, έχοντας ήδη κάνει άλλη μια κολοτούμπα, αυτή τη φορά στην υπόθεση της Κερατέας. 

Σχεδόν απαρατήρητη πέρασε χθες και μια τροπολογία του υπουργείου των Οικονομικών, με την οποία προβλέπεται τα έσοδα τα αποκρατικοποιήσεων να διατεθούν αποκλειστικά για τη μείωση του δημοσίου χρέους, ενώ στην Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων θα μετέχουν και οι υπουργοί Περιβάλλοντος και Μεταφορών. 

Παράλληλα, με την τροπολογία ορίζεται και ειδική διαδικασία για την πρόσληψη χρηματοοικονομικών συμβούλων. Ο λόγος, για μια τριμελή επιτροπή που θα παρακολουθεί την εκτέλεση της σύμβασης και για μια πενταμελή επιτροπή που θα αναλάβει τον έλεγχο της νομιμότητας των διαδικασιών. 

Και μέσα στη σύγχυση κατατέθηκε και τροπολογία για την παράταση της κάλυψης των δαπανών λειτουργίας της ΕΛΣΤΑΤ από τον τακτικό προϋπολογισμό. Μιλούμε για την ΕΛΣΤΑΤ που πλέον λειτουργεί ως εξουσία που επικοινωνεί μόνο με την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία, χωρίς καν να ενημερώνει τον αρμόδιο υπουργό ή τη Βουλή. 

Καλή Πρωτομαγιά και ας μην ξεχνάμε τους εκτελεσμένους από τους Γερμανούς στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Αλλά και εκείνο το παλικάρι, τον Αλέκο τον Παναγούλη, που «μέρα Μαγιού μας μίσεψε…». Εκείνος έφυγε νωρίς. Πριν δει την κατάντια της πατρίδας για την οποία πάλεψε με νύχια και με δόντια και γράφοντας συνθήματα με το αίμα του στους τοίχους της φυλακής. 

Πηγή : http://www.elzoni.gr
Οι «δεητζήδες» έχουν δίκιο. Ζήτω οι «μπούκες»!
30/04/2011

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Να μου το θυμηθείτε. Κάθε μέρα που περνάει οι συνδικαλιστές της ΔΕΗ θα γίνονται όλο και πιο συμπαθείς.  Μέχρι που για να τους συμπαρασταθούμε θα αρχίσουμε να κατεβάζουμε τους διακόπτες μόνοι μας! 

Οι άνθρωποι έχουν εξαπατηθεί. Ίσως και να είναι οι πλέον εξαπατημένοι των Ελλήνων. Στην προχθεσινή συνέντευξη Τύπου έδωσαν και τις αποδείξεις: Επαναστατικές φωτογραφίες και βίντεο από ένα πολύ πρόσφατο παρελθόν (μόλις στις αρχές του 2008) όταν είχαν στο πλευρό τους τον σημερινό υπουργό Οικονομικών και τότε εκπρόσωπο Τύπου του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπακωνσταντίνου και τον σημερινό υφυπουργό Οικονομικών κ. Σαχινίδη. 

Μαζί μπουκάρανε, είπε ο κ. Φωτόπουλος, στο γραφείο του τότε διοικητή. «Στις μπούκες μας ήταν παρόντες», είπε. «Και μας εκθείαζαν και ήμασταν οι καλύτεροι φίλοι». 

Ε, αφού ήσαν μαζί στις «μπούκες», έχουν δίκιο οι δεητζήδες. Πάει και τελείωσε. Άλλωστε, ο κ. Παπακωνσταντίνου έχει (είχε, για την ακρίβεια) μια ευαισθησία στο θέμα της ΔΕΗ. Σε μια «αγιογραφία» του Απριλίου 2008, πληροφορηθήκαμε πως και οι δύο γονείς του εργάζονταν στην Επιχείρηση και εκδιώχθηκαν επί χούντας λόγω του θείου του Μ. Παπακωνσταντίνου και της Ένωσης Κέντρου. Οπότε, ας πάει και το παλιάμπελο – συγγνώμη, η «μπούκα».  (Αν δεν κάνω λάθος, μ’ εκείνη την «μπούκα» χάλασε το μνημόνιο συνεργασίας ΔΕΗ, RWE και Χαλυβουργικής). 

Και δεν είναι μόνο αυτό. Η «ευαισθησία» του υπουργού είχε κι’ άλλες συνέπειες: Τον Δεκέμβριο του 2009, όταν ακόμη κορόιδευαν πως «θα τα καταφέρουμε με τις δικές μας δυνάμεις», εκτός από τους δύο συνδικαλιστές που επισήμως και με τον νόμο μετέχουν στο Δ.Σ. της ΔΕΗ, η κυβέρνηση διόρισε και τρίτο συνδικαλιστή στο διοικητικό συμβούλιο της επιχείρησης! 

Τους έστειλαν δηλαδή το μήνυμα – και ενώ η χώρα όδευε ολοταχώς προς την υποδούλωση – ότι τους έχουν κορώνα στο κεφάλι τους. Ότι τους θέλουν να συνδιοικούν. Ότι χωρίς αυτούς δεν ζουν! 

Αν τώρα αυτοί δεν θέλουν να καταλάβουν ότι σε όποια χώρα παρενέβη το ΔΝΤ ζήτησε πλήρη απελευθέρωση της αγοράς από τις κρατικές ρυθμίσεις, κακό του κεφαλιού της (της κυβέρνησης). 

Αυτοί το μήνυμα το είχαν πάρει και από τις «επαναστατικές ημέρες» και από τον διορισμό τριών μελών τους στο Δ.Σ. της επιχείρησης που θέλουν να διοικούν. Γι’ αυτό και τον Φεβρουάριο του 2010, απαντώντας στις «Είκοσι Ερωτήσεις» της εφημερίδας τα «Νέα», ο κ. Φωτόπουλος έπλεξε το εγκώμιο των προστατών του. 

«Η ΝΔ κατάντησε τη ΔΕΗ υπηρέτρια των ιδιωτών», δηλώνει στη συνέντευξη του Φεβρουαρίου 2010. «Η νέα διοίκηση θέλει να τη βγάλει (σ.σ. τη ΔΕΗ) από το τέλμα και αυτό βλέπουν όλοι οι εργαζόμενοι, που άρχισαν να ξαναελπίζουν. Μένει να αποδειχθεί ότι το μπορεί».  (Είχε ξανααπαντήσει στις 20 Ερωτήσεις ο κ. Φωτόπουλος, τον Οκτώβριο του 2007, πριν… ξαναβρεί λόγους για να ελπίζει). 

Ο νόμος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ 

Είχε κάθε λόγο να… ελπίζει ο κ. Φωτόπουλος. Μόλις έναν μήνα νωρίτερα, είχε επιβάλει ακόμη και κατάργηση νόμου (3429/ 2005 που προβλέπει ότι οι συμβάσεις των νεοπροσλαμβανόμενων, κατά παρέκκλιση των εσωτερικών κανονισμών των ΔΕΚΟ, διέπονται από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που ισχύουν στον ιδιωτικό τομέα).  

Για να μην τους κακοκαρδίσει (προφανώς με εντολή της κυβέρνησης) ο Πρόεδρος της εταιρίας Αρθούρος Ζερβός ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2010 πως οι 2.035 προσλήψεις στην επιχείρηση θα γίνονταν με βάση τον Κανονισμό της ΔΕΗ και όχι με βάση τον νόμο. Επικράτησε δηλαδή ο… νόμος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ. 

Είχε κι’ άλλους λόγους να… ελπίζει εκείνον τον Φεβρουάριο του 2010 ο κ. Φωτόπουλος. Το Δ.Σ. της ΔΕΗ (αυτό με τις «μπούκες») μόλις είχε εγκρίνει κονδύλι 10.000 ευρώ για το κέτερινγκ της κεντρικής εφορευτικής επιτροπής που ανέλαβε το θεάρεστο έργο της προετοιμασίας της «μπούκας» - την εκλογή των δύο εκπροσώπων στο Δ.Σ. της Επιχείρησης. 

Φθάσαμε στον Αύγουστο του 2010, με τους εκπροσώπους της τρόικας να λένε – σε μια από εκείνες τις συνεντεύξεις Τύπου που η κυβέρνηση λάτρευε να διαψεύδει – πως έχουν συζητήσει το θέμα της ιδιωτικοποίησης των ΔΕΚΟ με τις ελληνικές αρχές. Ο κ. Παπακωνσταντίνου έσπευσε να διαψεύσει τους (αποκλειστικούς) συνομιλητές του – μην τα χαλάσει και με τις «μπούκες»! 

Ένα από τα 5 ΔΕΝ ήταν για τη ΔΕΗ 

Και τι διάψευση. Κολοκοτρώνης και Νικηταράς μαζί. Προβλήθηκε με πηχυαίους τίτλους: Τα 5 ΔΕΝ του Παπακωνσταντίνου. Ένα από τα πέντε ΔΕΝ (ένα άλλο ήταν το ΔΕΝ σχεδιάζεται η λήψη νέων μέτρων) ακούστηκε σαν μουσική στ’ αυτιά των συνδικαλιστών της ΔΕΗ: ΔΕΝ πωλούνται μονάδες της ΔΕΗ, το Δημόσιο θα διατηρήσει το 51% της επιχείρησης. 

Έχουν ή δεν έχουν δίκιο οι δεητζήδες; Δεν μιλάμε πια για το 2008. Μιλάμε για το 2010. Μετά το μνημόνιο! Με την τρόικα πάνω από το κεφάλι μας!

Ήταν κατηγορηματικός ο άνθρωπος. Διαβάζουμε στα ρεπορτάζ της (όχι και μακρινής) εποχής: Για το μέτωπο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ο υπουργός Οικονομικών διαβεβαίωσε πως «παραμένει η θέση της κυβέρνησης για μια ΔΕΗ στην οποία το Δημόσιο θα έχει το πλειοψηφικό πακέτο του 51% όπως και η θέση μας ότι δεν υπάρχει πρόθεση πώλησης λιγνιτικών ή άλλων μονάδων». 

Και άλλο ρεπορτάζ, υπό τον τίτλο «Όχι, δεν πουλάμε!» (Νέα, 5 Αυγούστου 2010, Βούλα Κεχαγιά): «Η ΔΕΗ δεν πωλείται, ξεκαθαρίζει η κυβέρνηση μετά τον σάλο που προκάλεσαν οι σχετικές αξιώσεις της τρόικας συνδέοντας την προοπτική πώλησης τμήματος της δημόσιας επιχείρησης με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Ωστόσο η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι η απελευθέρωση θα προχωρήσει με όποιον τρόπο και σε χρόνο που εκείνη επιλέξει χωρίς να φοβηθεί το πολιτικό κόστος που πιθανόν θα επιφέρει ενδεχόμενη σύγκρουσή της με τις συντεχνίες. Η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Τίνα Μπιρμπίλη, η οποία συναντήθηκε προχθές με τους εκπροσώπους της τρόικας, μιλώντας στα «ΝΕΑ» απέκλεισε το ενδεχόμενο πώλησης ενός κομματιού της ΔΕΗ και δη το 40% των λιγνιτικών μονάδων, επισημαίνοντας ότι δεν τίθεται πλέον τέτοιο θέμα. «Βεβαίως και αποκλείουμε πώληση τμήματος της ΔΕΗ», είπε η υπουργός, η οποία κατά τη συνάντησή της με τους ελεγκτές της τρόικας παρουσίασε το πρόγραμμα της κυβέρνησης σε σχέση με την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και τις σχετικές πρωτοβουλίες στις οποίες θα προβεί το τελευταίο διάστημα στην κατεύθυνση αυτή. Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών έλεγαν πάντως ότι «πήραμε παράταση από την τρόικα ως τον Δεκέμβριο για να δούμε τι θα κάνουμε με τη ΔΕΗ». Να σημειωθεί ότι κυβερνητικοί κύκλοι τις τελευταίες ημέρες επαναλάμβαναν ότι ενώ στο Μνημόνιο γίνεται αναφορά στην υποχρέωση της χώρας μας για απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, δεν υπάρχει η ελάχιστη μνεία σε πώληση λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων. Μάλιστα οι ίδιοι κύκλοι τόνιζαν ότι δεν μπορεί να επιβληθεί κάτι «τόσο βίαιο» σε σχέση με τη ΔΕΗ που αποτελεί εθνικό πυλώνα και μάλιστα είναι και κερδοφόρος επιχείρηση. Το θέμα ανέκυψε όταν εκπρόσωποι της Ε.Ε. έθεσαν προφορικά το αίτημα για πώληση του 40% των λιγνιτικών μονάδων και επιπλέον υδροηλεκτρικών σταθμών στον γενικό γραμματέα του υπουργείου και παράλληλα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το θέμα δεν τέθηκε από τους εκπροσώπους της τρόικας κατά τη συνάντησή τους με την κ. Μπιρμπίλη. Η υπουργός επρόκειτο να ενημερώσει για τις εξελίξεις τη Διυπουργική Επιτροπή που θα συνεδρίαζε σήμερα το μεσημέρι στην αντιπροεδρία της κυβέρνησης με τη συμμετοχή και των κ.κ. Πάγκαλου, Παμπούκη και Παπακωνσταντίνου, ωστόσο η σύσκεψη μέχρι αργά το βράδυ ήταν μετέωρη λόγω κωλύματος κάποιων εξ αυτών. Η σύσκεψη ήταν προγραμματισμένη εδώ και καιρό προκειμένου η κ. Μπιρμπίλη να ενημερώσει για θέματα ενέργειας και συνέπεσε με τις εξελίξεις που αφορούν τη ΔΕΗ». 

Το sms των συντρόφων 

Σαφές; Προφανώς. Είχε άλλωστε προηγηθεί το περίφημο sms που την προηγουμένη έφτασε στα κινητά υπουργών και βουλευτών με αποστολέα τον κ. Φωτόπουλο. Το θυμάστε; Συγκλονιστικό κείμενο: 

 «Σύντροφοι βουλευτές. Όταν πριν από 32 χρόνια μπήκα στο ΠΑΣΟΚ για να αλλάξουμε τον κόσμο άκουγα τότε στις γιορτές της νεολαίας που κάναμε πότε στη Ν. Σμύρνη, πότε στη Ν. Φιλαδέλφεια, πότε στου Ζωγράφου ένα πολύ ωραίο καταγγελτικό τραγούδι του Θωμά Μπακαλάκου για την αγροτιά που έλεγε «καημένη, αγροτιά, θα κερδοσκοπήσουν οι μεσάζοντες…». Ελπίζω, σύντροφοι βουλευτές, 32 χρόνια μετά να μην το κάνετε επίκαιρο (και στον χώρο της χονδρικής της ενέργειας) επιτρέποντας στον κάθε αεριτζή να θησαυρίζει σε βάρος της επιχείρησης του ελληνικού λαού. Οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ ούτε εργοστάσια πουλάμε, ούτε ενέργεια στην τιμή κόστους στους αεριτζήδες. Καθαρές κουβέντες. Σε όλα υπάρχουν όρια. Ο αγώνας μας δεν είναι για μας, είναι για τον καταναλωτή, γι’ αυτό θα φτάσουμε στα άκρα. Θα ματώσουμε. Και αυτό που σας λέω εκφράζει το σύνολο των εργαζομένων και πρωτίστως των συντρόφων μας». 

Αμέσως, σύμφωνα με τον Τύπο, ο κ. Παπανδρέου έδωσε εντολή να πάψουν οι επιθέσεις κατά της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ. 

Ο κ. Παπουτσής, ως γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος, τους είχε προλάβει όλους. Στις 28 Ιουλίου (2010, μην ξεχνιόμαστε), από το βήμα της Βουλής, αναφέρθηκε τουλάχιστον τέσσερις φορές στους «υπαλλήλους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ», μερικές φορές προσθέτοντας και τον χαρακτηρισμό «χαμηλόβαθμοι». Τους κατηγόρησε ότι υποστηρίζονται από αντίστοιχα επικοινωνιακά προγράμματα και τους κάλεσε να συνειδητοποιήσουν ότι εδώ είναι μια χώρα η οποία βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ. 

Αναφερόμενος ειδικά στην πληροφορία περί πώλησης του 40% της ΔΕΗ, είπε: «Δεν αντιλαμβάνομαι για ποιο λόγο η Ελλάδα θα πρέπει να γίνει το πειραματόζωο για τις οποιεσδήποτε ιδεολογικές αγκυλώσεις και τους δογματισμούς των οποιωνδήποτε χαμηλόβαθμων υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μακριά και πέραν από το συμφέρον του ελληνικού λαού και από το δημόσιο συμφέρον». 

Και επίσης: «Η ΔΕΗ είναι μια μεγάλη επένδυση του κράτους για πάνω από 50 χρόνια, και, σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν μπορεί να επιβάλει αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς και κυρίως σε έναν τόσο μεγάλο οργανισμό όπως είναι η ΔΕΗ». 

Από κοντά και όλοι οι άλλοι εν χορώ: «Η ΔΕΗ δεν περιλαμβάνεται στο Μνημόνιο». «Κόκκινη γραμμή κυβέρνησης – ΔΕΗ – ΡΑΕ εν όψει τρόικας»! 

Της Κομισιόν της άναψαν τα λαμπάκια. Τον περασμένο Σεπτέμβριο διεμήνυσε την ενόχλησή της για την ολιγωρία στο θέμα της ΔΕΗ, διότι, όπως είπαν, όλα είχαν συμφωνηθεί στο πλαίσιο  των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα της ενέργειας. 

Αλλά το θέμα εξακολουθούσε να κάνει τζιζ. Οι δεητζήδες ξέρουν από μπούκες – και τον Μάρτιο του 2006 είχαν διακόψει συνεδρίαση του Δ.Σ. με θέμα εθελουσία έξοδο 4.000 εργαζομένων. Και τον Ιούλιο του 2009 είχαν ξαναμπουκάρει, κρατώντας τον Πρόεδρο της επιχείρησης όμηρο στο γραφείο του για τέσσερις ώρες. 

Τους είπε κανείς από τους μέντορές τους ότι δεν είναι καλό πράγμα οι «μπούκες»; Όχι, βέβαια. Αντίθετα τους παρότρυναν και τους χειροκροτούσαν. 

Φυσικά, οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης αδιαφορούν για τις «μπούκες». Τον περασμένο Απρίλιο, η Standard & Poor's, τράβηξε μια υποβάθμιση στη ΔΕΗ που ήταν όλη δική της. Πολύ συνδεδεμένη με το παραπαίον ελληνικό κράτος, είπαν. 

Τους καθησύχαζαν μέχρι προχθές 

Έτσι, ακόμη και τον περασμένο Μάρτιο (2011), δόθηκαν οι αναγκαίες διαβεβαιώσεις. Στις 14 του μήνα το είπε ξεκάθαρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Πεταλωτής: «Κανείς δεν ενέταξε τη ΔΕΗ στη διαδικασία των αποκρατικοποιήσεων», είπε στον ραδιοσταθμό Flash. Πρόκειται για «απειλές», που «γίνονται προκαταβολικά χωρίς λόγο και μάλιστα με έναν τρόπο που δεν αρμόζει σε συνδικαλιστές οι οποίοι έχουν άλλο ρόλο και άλλο λόγο». 

Και βέβαια, υπάρχει το θέμα του ασφαλιστικού, όπου και πάλι έχουν δίκιο: Οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ είναι οι μόνοι ασφαλισμένοι στη χώρα που με νόμο (4491/66) είχαν ασφαλιστεί από τον ίδιο τον εργοδότη τους. Η περιουσία του Ταμείου τους (ΟΑΠ-ΔΕΗ) ενσωματώθηκε με νόμο του 1999 στην περιουσία της ΔΕΗ, προκειμένου η επιχείρηση να μπει στο Χρηματιστήριο και τώρα ξεπερνά το 70% της αξίας της επιχείρησης. 

Μέχρι το 2001, λοιπόν,  οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ ασφαλίζονταν στον εργοδότη. Δηλαδή η ΔΕΗ κρατούσε τις ασφαλιστικές τους εισφορές και αναλάμβανε συντάξεις και περίθαλψη. 

Όταν η ΔΕΗ μετετράπη σε ανώνυμη εταιρία, διαχώρισε τον εργοδότη από την ασφάλιση και συνέστησε ένα χωριστό Νομικό Πρόσωπο, αλλά άρρηκτα συνδεδεμένο θεσμικά, οργανωτικά και οικονομικά με την επιχείρηση.  Και η κάλυψη του ασφαλιστικού τους μεταφέρθηκε στον προϋπολογισμό. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, στα τέλη του 2003 (και μέσα σε τρία χρόνια) η ΔΕΗ είχε λάβει δάνεια 18 δις ευρώ με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. 

Το 2001, η περίφημη ρύθμιση του ασφαλιστικού επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμό με 3,3 τρις παλαιές ωραίες δραχμούλες! Όταν έγινε η μετοχοποίησή της, υπήρξαν έσοδα 1,22 δις ευρώ, αλλά στο Ταμείο έγιναν πληρωμές της τάξης του 1,4 δις ευρώ. Κοντολογίς, πουλήθηκε η μισή ΔΕΗ (48,88%) και τα χρήματα δεν έφτασαν καν για υποχρεώσεις τριετίας στο ασφαλιστικό! 

Έχουν ή δεν έχουν δίκιο με τέτοιο μπέρδεμα και τέτοιο χάιδεμα; 

Δεν τους ενόχλησαν ποτέ 

Μήπως τους ζήτησε κανείς τον λόγο όταν αποκαλύφθηκε ότι το Ταμείο τους (σύμφωνα με έρευνα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμού Κοινωνικής Πολιτικής), είχε το 82% της περιουσίας του σε μετοχές της Σοφοκλέους, κάτι που απαγορεύεται; 

Μήπως τους ενόχλησε κανείς όταν, το 2006, αποκαλύφθηκε ότι τα συνδικαλιστικά στελέχη που μετείχαν στο Δ.Σ. της Επιχείρησης στήριξαν με την ψήφο τους τον συνεταιρισμό της ΔΕΗ με την εταιρία Contour Global, συμφερόντων του Τζον Σονούνου, προσωπάρχη του Λευκού Οίκου επί Μπους πατρός, με επίσημο σκοπό την δημιουργία ηλεκτρικών μονάδων στην Βαλκανική; 

Μια επεισοδιακή συνεδρίαση της ΠΑΣΚΕ – ΔΕΗ έγινε και άλλη μια της ΓΕΝΟΠ. Ίσα-ίσα για να πληροφορηθούμε πως και οι δύο εργαζόμενοι που μετείχαν στο Δ.Σ. της Επιχείρησης ανήκαν στην ΠΑΣΚΕ (σήμερα έχουν γίνει τρεις, όπως είπαμε). 

Μήπως τους επέπληξε κανείς όταν (τον Μάρτιο του 2008), λίγο μετά από την γνωστή επεισοδιακή «μπούκα», απλώς απείχαν (χωρίς να αποχωρήσουν) οι εκπρόσωποί τους από εξαιρετικά κρίσιμη συνεδρίαση του  Δ.Σ.; Ήταν τότε που αποφασίστηκε χαριστική ρύθμιση υπέρ της Ζήμενς, όταν αυτή κατέθεσε αίτημα παράτασης υλοποίησης των έργων ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου και ΑΗΣ Αμυνταίου μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2009 και ενώ είχε διαπιστωθεί ένα απίστευτο μπάχαλο με αστοχίες υλικού και απίστευτες καθυστερήσεις.  Εκεί ήσαν και ο κ. Αθανασόπουλος και ο τότε γενικός διευθυντής κ. Μιζάν, αλλά οι συνδικαλιστές δεν «μπούκαραν». (Όταν με το αιτιολογικό των καθυστερήσεων ζητήθηκε η παραίτηση Μιζάν και εκείνος απάντησε ότι τις αποφάσεις τις λαμβάνει ο Πρόεδρος, ο κ. Φωτόπουλος διαφώνησε με την απομάκρυνση Μιζάν). 

Έχουν ή δεν έχουν δίκιο οι άνθρωποι; Τώρα που το καλοσκέφτομαι, δίκιο είχαν και όταν, τον Μάρτιο του 2008, στις προηγούμενες κινητοποιήσεις τους, μας κατηγόρησαν που… γιορτάσαμε το Καρναβάλι, αντί να συμπάσχουμε μαζί τους!
Πηγή: http://www.elzoni.gr
Η ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΓΔΜ ΩΣ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»Και βέβαια δεν ήταν λάθος…
30/04/2011
Στη συνηθισμένη δικαιολογία του «λάθους», που πάντα αποδίδεται στον… ανώνυμο υπάλληλο, κατέφυγε ο ΟΗΕ προκειμένου να δικαιολογήσει το γεγονός ότι στην ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά την συνάντηση Μπαν Κι Μουν – Μιλόσοσκι, η ΠΓΔΜ αναγράφεται ως «Μακεδονία».

Η πρακτική είναι γνωστή και με διάφορες ευκαιρίες και αφορμές ακολουθείται σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς, στη λογική του «αν περάσει, πέρασε»!

Σχεδόν πάντα – και σ’ αυτήν τη περίπτωση μετά την άμεση αντίδραση του Έλληνα Μονίμου Αντιπροσώπου, πρέσβη Αναστάση Μητσιάλη – δίδονται οι αναγκαίες εξηγήσεις και το «λάθος» διορθώνεται.

Αλλά στο μεταξύ, το «Μακεδονία» έχει τυπωθεί και ο εκάστοτε Σκοπιανός αξιωματούχος (αυτή τη φορά ήταν ο υπουργός των Εξωτερικών Μιλόσοσκι, σε άλλες είναι βουλευτές ή άλλοι υπουργοί ή εκπρόσωποι φορέων) επιστρέφει στα Σκόπια με το «τρόπαιο» ανά χείρας, για να αποδείξει στους προϊσταμένους του και στον λαό πόσο καλή δουλειά έκανε και πώς η διεθνής κοινότητα βρίσκεται στο πλευρό τους.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το «λάθος» έγινε αμέσως αντιληπτό στην ελληνική πλευρά και ο Έλληνας πρέσβης επικοινώνησε με τον Διευθυντή του Γραφείου του γενικού γραμματέα,  υπογραμμίζοντας ότι η Γραμματεία του ΟΗΕ οφείλει να είναι ο θεματοφύλακας των αποφάσεων του ίδιου του Οργανισμού που επιβάλλουν τη χρήση του όρου Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ανεξαιρέτως.

Επίσης, υπογράμμισε την έντονη δυσαρέσκεια της Αθήνας για το νέο αυτό περιστατικό σφάλματος υπαλλήλου της Γραμματείας και ζήτησε να ενημερωθεί για τις ενέργειες στις οποίες προτίθεται να προβεί η Γραμματεία, προκειμένου τέτοια σφάλματα να μην επαναληφθούν.

Οι υπεύθυνοι της Γραμματείας προχώρησαν στην άμεση διόρθωση του λάθους στις 08:30 το πρωί (ώρα Νέας Υόρκης).

Κατά τα λοιπά, ο Αντόνιο Μιλόσοσκι, όπως προκύπτει από επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου των Εξωτερικών της ΠΓΔΜ, εξέφρασε στον γ.γ. του ΟΗΕ, κατά την συνάντησή τους στην έδρα του Οργανισμού στη Ν. Υόρκη, την «ετοιμότητα» της χώρας του για συνέχιση του διαλόγου με την Ελλάδα, με σκοπό την «υπέρβαση των διαφορών».

Η ανακοίνωση κάνει επίσης αναφορά και στην ενημέρωση που έκανε ο υπουργός στον Μπαν Κι Μουν, σχετικά με την προσφυγή της χώρας του στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κατά της Ελλάδας.

Προκύπτει επίσης, πως κατά την συνάντησή τους, οι δύο άνδρες συζήτησαν και την υποψηφιότητα της ΠΓΔΜ για συμμετοχή στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ κατά την περίοδο 2013-2016.

 Πηγή : http://www.elzoni.gr
ΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΕΣΩ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝΚόλπο και με τις εκλογές στην ΠΓΔΜ
30/04/2011
Θέμα με το πώς θα ψηφίσουν οι 490 Σκοπιανοί που ζουν στην Ελλάδα δημιουργήθηκε μετά την άρνηση έξι ελληνικών εφημερίδων να δημοσιεύσουν τις σχετικές ανακοινώσεις, όπου η γειτονική χώρα αναφερόταν ως «Μακεδονία». 

Σύμφωνα με τις τελευταίες αλλαγές στην εκλογική νομοθεσία της γείτονος, για πρώτη φορά φέτος, στις εκλογές της 5ης Ιουνίου, θα λάβει μέρος και η ομογένεια της ΠΓΔΜ, που θα εκλέξει τρεις βουλευτές – από έναν στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Αυστραλία. 

Προκειμένου οι ομογενείς ψηφοφόροι να λάβουν γνώση και να προσέλθουν στις κατά τόπους διπλωματικές αντιπροσωπείες της ΠΓΔΜ για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, πρέπει, σύμφωνα με τον νόμο, να δημοσιευθεί δημόσια πρόσκληση στον Τύπο όλων των χωρών. 

Έτσι, το Γραφείο Συνδέσμου της ΠΓΔΜ στην Αθήνα και το προξενείο της ΠΓΔΜ στη Θεσσαλονίκη απέστειλαν τις σχετικές ανακοινώσεις σε έξι ελληνικές εφημερίδες (τρεις της Αθήνας και τρεις της Θεσσαλονίκης), όπου όμως η χώρα αναφέρεται ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας». 

Οι ελληνικές εφημερίδες αρνήθηκαν να δημοσιεύσουν τις προσκλήσεις και τώρα, με δεδομένο ότι χωρίς την δημοσίευση απαγορεύεται από τον νόμο η συμμετοχή στις εκλογές, δημιουργείται πρόβλημα όσον αφορά την εκ μέρους των Σκοπιανών πολιτών που ζουν στην Ελλάδα συμμετοχή τους στις εκλογές.  

Ενδιαφέρουσα παράμετρος της υπόθεσης: Είναι προφανές ότι τα Σκόπια έδωσαν εντολή σε όλες τους τις πρεσβείες να στείλουν προσκλήσεις με την επωνυμία «Δημοκρατία της Μακεδονίας». 

Και με δεδομένο ότι τέτοιες προσκλήσεις έχουν σταλεί στις εφημερίδες όλου του κόσμου (οι οποίες δεν έχουν την ίδια ευαισθησία με τις δικές μας), είναι βέβαιο ότι αυτή τη στιγμή η «Δημοκρατία της Μακεδονίας» φιγουράρει παντού ανά την υφήλιο, ως εάν το πρόβλημα να έχει λυθεί!
 Πηγή : http://www.elzoni.gr

1η ΜΑΙΟΥ 1886 ΣΙΚΑΓΟ

-ΓΙΑ ΝΑ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΛΙΟΤΕΡΟΙ
-ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ
ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΧΡΟΝΙΑ ΘΕΩΡΟΥΣΑΜΕ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΑΣ ΚΛΕΒΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ
ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ ΠΩΣ ΑΠΟΚΤΗΣΑΝ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΛΕΒΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ.

1η ΜΑΙΟΥ 1886 ΣΙΚΑΓΟ

Τα γεγονότα του Σικάγου

Τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886 για το οκτάωρο, ωθούμενα από τις επιτυχημένες διεκδικήσεις των
Καναδών συντρόφων τους. Την περίοδο εκείνη το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους κατά το δοκούν, ακόμη και τις Κυριακές.

Στην απεργία πήραν μέρος περίπου 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ. Την Πρωτομαγιά του 1886 έγινε στο Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων. Στην κεφαλή της πορείας ήταν ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς, η γυναίκα του Λούσι και τα επτά παιδιά τους.

Το πρώτο αίμα χύθηκε δύο ημέρες αργότερα έξω από το εργοστάσιο Μακ Κόρμικ στο Σικάγο. Απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό και ακολούθησε συμπλοκή. Η Αστυνομία και οι μπράβοι της επιχείρησης επενέβησαν δυναμικά. Σκότωσαν τέσσερις απεργούς και τραυμάτισε πολλούς, προκαλώντας οργή στην εργατική τάξη της πόλης.

Την επομένη αποφασίστηκε συλλαλητήριο καταδίκης της αστυνομικής βίας στην Πλατεία Χεϊμάρκετ, με πρωτοστατούντες τους αναρχικούς. Η συγκέντρωση ήταν πολυπληθής και ειρηνική. Το κακό, όμως, δεν άργησε να γίνει. Οι αστυνομικές δυνάμεις πήραν εντολή να διαλύσουν δια της βίας τη συγκέντρωση και τότε από το πλήθος των απωθούμενων διαδηλωτών ρίφθηκε μια χειροβομβίδα προς το μέρος τους, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες. Η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά βούληση κατά των συγκεντρωμένων, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός, ενώ έξι αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους από πυρά (φίλια ή των διαδηλωτών παραμένει ανεξακρίβωτο), ανεβάζοντας τον αριθμό τους σε επτά.

Για τη βομβιστική επίθεση, που προκάλεσε τον θάνατο του αστυνομικού, κατηγορήθηκαν οι αναρχοσυνδικαλιστές Άουγκουστ Σπις, Γκέοργκ Έγκελ, Άντολφ Φίσερ, Λούις Λινγκ, Μίκαελ Σβαμπ, Σάμουελ Φίλντεν, Όσκαρ Νίμπι και Άλμπερτ Πάρσονς, που ήταν από τους οργανωτές της διαδήλωσης. Όλοι, εκτός του Πάρσονς και του Φίλντεν, ήταν Γερμανοί μετανάστες. Η δίκη των οκτώ ξεκίνησε στις 21 Ιουνίου 1886. Ο εισαγγελέας Τζούλιους Γκρίνελ ζήτησε τη θανατική ποινή και για τους οκτώ κατηγορουμένους, χωρίς να προσκομίσει κανένα στοιχείο που να τους συνδέει με τη βομβιστική επίθεση. Απλώς, είπε ότι οι κατηγορούμενοι ενθάρρυναν με τους λόγους τους τον άγνωστο βομβιστή να πραγματοποιήσει την αποτρόπαια πράξη του, γι' αυτό κρίνονται ένοχοι συνωμοσίας.

Από την πλευρά της, η υπεράσπιση έκανε λόγο για προβοκάτσια και συνέδεσε τη βομβιστική επίθεση με το διαβόητο πρακτορείο ντετέκτιβ «Πίνκερτον», που συχνά χρησιμοποιούσαν οι εργοδότες ως απεργοσπαστικό μηχανισμό. Οι ένορκοι εξέδωσαν την ετυμηγορία τους στις 20 Αυγούστου 1886 κι έκριναν ενόχους και τους οκτώ κατηγορούμενους. Οι Σπις, Έγκελ, Φίσερ, Λινγκ, Σβαμπ, Φίλντεν και Πάρσονς καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ ο Νίμπι σε κάθειρξη 15 ετών. Μετά την εξάντληση και του τελευταίου ενδίκου μέσου, ο κυβερνήτης της Πολιτείας του Ιλινόις, Ρίτσαρντ Όγκλεσμπι, μετέτρεψε σε ισόβια τις θανατικές ποινές των Σβαμπ και Φίλντεν, ενώ ο Λιγκ αυτοκτόνησε στο κελί του. Έτσι, στις 11 Νοεμβρίου 1887 οι Σπις, Πάρσονς, Φίσερ και Έγκελ οδηγήθηκαν στην αγχόνη, τραγουδώντας τη «Μασσαλιώτιδα». Η δίκη των οκτώ θεωρείται από διαπρεπείς αμερικανούς νομικούς ως μία από τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ.

Στις 26 Ιουνίου 1893 ο κυβερνήτης του Ιλινόις, Τζον Πίτερ Άλτγκελντ παραδέχθηκε ότι και οι οκτώ καταδικασθέντες ήταν αθώοι και κατηγόρησε τις αρχές του Σικάγου ότι άφησαν ανεξέλεγκτους τους ανθρώπους του «Πίνκερτον». Ως μια ύστατη πράξη δικαίωσης έδωσε χάρη στους φυλακισμένους Φίλντεν, Νίμπε και Σβαμπ. Αυτό ήταν και το πολιτικό του τέλος. Αργότερα, ο επικεφαλής της αστυνομίας του Σικάγου, που έδωσε την εντολή για τη διάλυση της συγκέντρωσης, καταδικάσθηκε για διαφθορά. Μέχρι σήμερα παραμένει ανεξακρίβωτο ποιος ήταν ο δράστης της βομβιστικής επίθεσης.


ΓΚΡΑΒΟΥΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟΤΕ












Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ ΠΟΥ Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥΣ ΑΛΛΑΞΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ














29 Απρ 2011

Τι λέει το Καίμπριτζ για τις πρώτες φιλοσοφικές σχολές στην αρχαία Ελλάδα;


Τι λέει το Καίμπριτζ για τις πρώτες φιλοσοφικές σχολές στην αρχαία Ελλάδα; 

Διαβάστε τα στοιχεία που αποκαλύπτει το Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ για τις πρώτες φιλοσοφικές σχολές της ελληνικής αρχαιότητας, όπως για παράδειγμα, οι Σωκρατικοί, ο Ισοκράτης και τόσοι άλλοι, οι οποίοι "έσπειραν" τον πρώτο σπόρο της φιλοσοφικής σκέψης και στοχασμού στην ανθρωπότητα πάνω σε επιστημονικά δεδομένα!..
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
Οι Σωκρατικοί Η ιδέα της διδασκαλίας σε συ­γκεκριμένο και μόνιμο τόπο για πρώτη φορά εμφανίζεται υπό τύπο αστεϊσμού στις Νεφέλες του Αριστοφάνη (423 π.Χ.), αλλά δεν εφαρμό­σθηκε παρά μόνο μετά το θάνατο του Σωκρά­τη. Δύο από τους ξένους μαθητές του επέστρε­ψαν στις πατρίδες τους και ίδρυσαν σχολές, λί­γο μετά το 399 π.Χ.: ο Ευκλείδης στη γενέτειρα του, τα Μέγαρα, όπου λέγεται ότι ο Πλάτων και άλλα μέλη των σωκρατικών κύκλων τον συνό­δευσαν (Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο 2 [Σωκρά­της και Σωκρατικοί], 106) και όπου η σχολή που ίδρυσε διατηρήθηκε μέχρι το τέλος του 4ου αι­ώνα π.Χ. (Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο 2 [Σωκρά­της και Σωκρατικοί], 108-115). Επίσης, ο Φαί­δων ίδρυσε σχολή στην Ήλιδα, η οποία διατη­ρήθηκε μόνο κατά την επόμενη γενεά. Δεν μπο­ρεί να προσδιοριστεί η ακριβής χρονολογία της ίδρυσης των δυο αυτών σχολών, ενώ ελάχιστα γνωρίζουμε για τον τρόπο που οργανώθηκαν και λειτουργούσαν.
Η πρώτη μόνιμη σχολή στην Αθήνα ιδρύθηκε από τον Αντισθένη, ο οποί­ος συνδύαζε στο πρό­σωπο του χαρακτηρι­στικά των σοφιστών με εκείνα του Σωκράτη. Γεννημένος στην Αθήνα περί το 445 π.Χ., από Αθηναίο πατέρα και μητέρα από τη Θράκη, υπήρ­ξε μαθητής του Γοργία και διδά­σκαλος της ρη­τορικής, πριν γνωρίσει τον Σωκράτη και γίνει ένας από τους πιο αφοσιωμέ­νους μαθητές του (Ξενοφών, Απο­μνημονεύματα, Γ', 11.17- πρβλ. Β', 5.2-5. Πλάτων, Φαίδων, 59b). Πα­ρότρυνε, μάλιστα, τους μαθητές του να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Σωκράτη. Η μεικτή καταγωγή του δείχνει για ποιο λόγο εγκαταστάθηκε στο γυμνάσιο του Κυνοσάργους μετά το θάνατο του Σωκράτη (Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο 6 [Αντισθένης και Κυνικοί], 13): ήταν αυτό που συνδεόταν πε­ρισσότερο με τους νόθους. Διέθετε, πάντως, αρ­κετή επιρροή, ώστε ο Ισοκράτης να επιτεθεί εναντίον του, θεωρώντας τον ισάξιο αντίπαλο. Ο Αντισθένης δεν είχε διάδοχο. Tα δόγματα και τις ιδέες του ενστερνίστηκε η σχολή των «Κυ­νικών», η οποία αναπτύχθηκε αμέσως μετά το θάνατο του Αντισθένη, και, σύμφωνα με μία άποψη, πήρε το όνομα της από το τοπωνύμιο Κυνόσαργες. Όπως και οι σοφιστές, φαίνεται ότι χρέωνε δίδακτρα, αν και λίγα, για τη διδα­σκαλία του (Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο 6 [Αντι­σθένης και Κυνικοί], 9 = απόσπ. 189 Caizzi με σημείωση), αλλά το σημαντικότερο είναι ότι απαιτούσε από τους μαθητές του να κρατούν σημειώσεις (Διογένης Λαέρτιος, Βιβλίο 6 [Αντι­σθένης και Κυνικοί], 3), αποδίδοντας έτσι στο γραπτό λόγο μεγαλύτερη σημασία από εκείνη που φαίνεται να είχε στην εκπαιδευτική πρα­κτική του 5ου αιώνα π.Χ.
Ισοκράτης Η επιρροή των Σωκρατικών στην αθηναϊκή εκπαίδευση εκφράσθηκε σχηματικά με την κριτική που άσκησε εναντίον τους ο Ισο­κράτης3. Ο Ισοκράτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 436 π.Χ., οκτώ χρόνια πριν από τον Πλάτω­να. Φτωχός, λόγω της απώλειας της πατρικής περιουσίας του κατά τον Πελοποννησιακό πό­λεμο, αρχικώς βιοπορίστηκε, εφαρμόζοντας τα μαθήματα ρητορικής που έλαβε από τον Γορ­γία (και πιθανώς, επίσης, από τον Πρόδικο, τον Τεισία και τον Θηραμένη) στη συγγραφή δι­κανικών λόγων, από τους οποίους διασώζο­νται έξι (λόγοι 16-21). Οι τελευταίοι από αυ­τούς, ο Τραπεζιτικός και ο Αιγινιτικός, συντά­χθηκαν όχι αργότερα από το 390 π.Χ. Αλλά λό­γω της αδύνατης φωνής του και της έλλειψης αυτοπεποίθησης ενώπιον του ακροατηρίου, σύντομα διέκοψε τις δημόσιες εμφανίσεις στα δικαστήρια και την Εκκλησία του Δήμου και αφιερώθηκε στη διδασκαλία και τη συγγραφή4. Λίγο πριν το 390 π.Χ. ίδρυσε σχολή σε ιδιωτι­κή οικία (πιθανώς τη δική του) στην Αθήνα, κο­ντά στο Λύκειο. Στο λόγο του με τίτλο Κατά των σοφιστών (λόγος 13), καταγράφει τους εκπαι­δευτικούς στόχους του και ασκεί κριτική στους στόχους των αντιπάλων του5.
Οι «σοφιστές», εναντίον των οποίων επιτί­θεται, δεν είναι εκείνοι που κακίζει ο Πλάτων, αλλά, γενικότερα, επαγγελματίες εκπαιδευτές που ανταμείβονται για τις υπηρεσίες τους6. Ο Ισοκράτης χρησιμοποιεί τον όρο «φυσικός» φι­λόσοφος και για τον εαυτό του (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 168-170), όπως και για προγε­νέστερους φιλοσόφους, τον Εμπεδοκλή, για παράδειγμα, και τον Παρμενίδη (ό.π., 268), ή ακόμη και για διακεκριμένους πολιτικούς, όπως ο Σόλων (ό.π., 235,313-314). Οι σοφιστές στους οποίους ο Ισοκράτης επιτίθεται είχαν δυσφημήσει το επάγγελμα τους, επειδή υπόσχονταν ψευ­δώς στους μαθητές τους ότι θα τους έδιναν μία γνώση που δεν υπήρχε (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 168· πρβλ. 148,199, 235· λόγος 13, Κατά των σοφιστών, 7-8,11). Μία ομάδα «σοφιστών» κολάζονται διότι αγνοούσαν τη σημασία της εμπειρίας και των φυσικών δε­ξιοτήτων στην αποτελεσματι­κή ρητορική και παραπλα­νούσαν τους μαθητές τους, με την αντίληψη ότι η ρητορική είναι επιστήμη, που μπορεί να διδαχθεί εξίσου εύκολα με τα γράμ­ματα της αλφαβήτου (λόγος 13, Κατά των σοφιστών, 9-13) Μία άλλη ομάδα, οι «ερι­στικοί» (οι περί τας ερίδας διατρίβοντες, ό.π., 1), κα­τηγορείται για τον ισχυρι­σμό της ότι υπήρχε κάποια επιστήμη ηθικών αξιών, μέσω της οποίας μπορεί να επιτευχθεί η ευδαιμο­νία. Ο ισχυρισμός αυτός διεκδικεί ένα είδος πρό­γνωσης, που στην πραγ­ματικότητα δεν είναι εφικτή στον άνθρωπο. Αφού κάθε γεγονός είναι μοναδικό, δεν μπορεί να υπάρξει μία ξεχωριστή επιστήμη που να διδά­σκει τι συνιστά a priori ηθική συμπεριφορά σε οποιαδήποτε περίσταση ή συνδυασμό περι­στάσεων {ό.π., 3-4). Επιπλέον, ο Ισοκράτης κα­τηγορεί τους «εριστικούς» ότι υποκρίνονταν πως αδιαφορούσαν για την αμοιβή τους από τους μαθητές, στους οποίους δίδασκαν τον ενά­ρετο βίο, αλλά στην πραγματικότητα απαιτού­σαν να τους πληρώνουν τα δίδακτρα προκα­ταβολικά (λόγος 13, Κατά των σοφιστών, 4-5). Για τον Ισοκράτη, όπως και για τους σοφιστές πριν από αυτόν, ήταν αυτονόητο ότι οι εκπαι­δευτές έπρεπε να πληρώνονται για τις υπηρε­σίες τους (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 155, 219-220,240-241,289)7. Αν και ελέχθη ότι είχε πλου­τίσει από τα δίδακτρα που εισέπραττε (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 155-158), χρέωνε μέτρια ποσά, που έφθαναν μόλις το ένα δέκατο από όσα χρέωναν, σύμφωνα με τις πηγές, ο Πρω­ταγόρας και ο Γοργίας για τη διδασκαλία τους8. Οι Σωκρατικοί εν γένει και ο Αντισθένης ει­δικώς κατηγορούνται στο Κατά των σοφιστών, όπως και στην Ελένη, περίπου πέντε χρόνια αρ­γότερα (περί το έτος 385 π.Χ.), ως γέροντες που «ισχυρίζονται ότι είναι αδύνατο να διατυπω­θούν ψευδείς ή αντιφατικοί ισχυρισμοί (αντιλογία) και να μιλήσει κανείς πάνω στο ίδιο θέμα και από τις δύο πλευρές» και «επι­μένουν να διαβεβαιώνουν ότι η φύση δεν μας προικί­ζει με καμία αρετή και ότι με όλες τις αρετές ασχολείται μία επιστήμη» (λόγος 10, Ελέ­νη, 1: «μία δ' επιστήμη καθ' απάντων εστίν»). Η δεύτερη κατηγορία απευθύνεται στους περισσότερους Σωκρατικοΰς9, αλλά η πρώτη, σε συνδυασμό με τα χαμηλά δί­δακτρα (λόγος 13, Κατά των σοφιστών, 3), απευ­θύνεται σαφώς στον Αντισθένη, η σχολή του οποίου πρέπει να ήταν, περί το 390 π.Χ., ο βα­σικός ανταγωνιστής της σχολής που ο Ισοκρά­της επρόκειτο να ιδρύσει. Ο Πλάτων, ο γνω­στότερος υπέρμαχος του δόγματος του Σωκράτη, ότι η ηθική συμπεριφορά προϋποθέτει τη γνώ­ση (επιστήμη), δεν είχε ιδρύσει την Ακαδημία του μέχρι το 388/387 π.Χ.
Ο Ισοκράτης δεν κατέγραψε σε κάποια θε­ωρητική μελέτη τα εκπαιδευτικά δόγματα του. Όμως, οι απόψεις του παρέμειναν σταθερές, κατά αξιοσημείωτο τρόπο, στη διάρκεια μίας σταδιοδρομίας που διήρκεσε πάνω από μισό αιώνα10, ώστε πρέπει να του αναγνωριστεί η πατρότητα της πρώτης προγραμματικής κατά­θεσης αυτού που σήμερα θεωρούμε ως «φιλε­λεύθερη» εκπαίδευση. Ο ρήτορας απευθύνεται σε μία οικονομική και όχι πνευματική ελίτ, δη­λαδή σε αυτούς που μπορούν να πληρώσουν για να μορφωθούν. Όπως και οι Σωκρατικοί, πίστευε ότι η καλλιέργεια της ψυχής (της ψυ­χής επιμέλεια) είναι η ευγενέστερη επιδίωξη κα­τά την προετοιμασία των νέων, με τρόπο που να είναι χρήσιμοι στην πόλη. Επίσης, όπως και οι Σωκρατικοί, ο Ισοκράτης πίστευε ότι ο σκοπός αυτός μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αφιέρωση στη φιλοσοφία11.
Η φιλοσοφία του Ισοκράτη διατηρεί τις πρα­κτικές εννοιολογικές αποχρώσεις που ο όρος είχε κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., και πριν από αυ­τόν, περιλαμβάνοντας κάθε σοβαρή μελέτη που προήγε την καλλιέργεια συνεκτικών απόψεων και ορθών κρίσεων για την αντιμετώπιση δε­δομένης κατάστασης. Ο Ισοκράτης απορρίπτει την αντίληψη ότι η ηθική συμπεριφορά είναι επιστήμη και θεωρεί ως «σοφούς τους ικανούς να διαμορφώνουν, σε μη επιστημονική βάση, κρίσεις (δόξαί) ως προς την ενδεδειγμένη πο­ρεία εν γένει. Σοφοί, επίσης, είναι και όσοι ασχο­λούνται, ως φιλόσοφοι, με επιδιώξεις που γρή­γορα θα τους επιτρέψουν να επιτύχουν αυτού του είδους τη διορατικότητα» (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 271· πρβλ. λόγος 13, Κατά των σο­φιστών, 16-18). Η «φιλοσοφία», κατά τον Ισο­κράτη, περιλαμβάνει τη μελέτη της ποίησης (λό­γος 15, Περί αντιδόσεως, 45) και της πολιτικής (ό.π., 121), όχι, όμως, και της γεωμετρίας και της αστρονομίας, διότι, αν και χρήσιμες «ως προπαρασκευή για τη φιλοσοφία», δεν προ­σθέτουν τίποτε χρήσιμο στο λόγο και τη δράση σε απτές καταστάσεις (ό.π., 261-269, ειδικώς 266· πρβλ. λόγος 12, Παναθηναϊκός, 26-32)12. Η εκπαίδευση θα δημιουργήσει έναν άριστο homme d'affaires, ο οποίος θα εμπιστευθεί το μυαλό του, ήδη οξυμμένο από τη μελέτη της γεωμε­τρίας και της αστρονομίας, στον Ισοκράτη για την εντατική μελέτη της «φιλοσοφίας» για πε­ρίοδο τριών ή τεσσάρων ετών (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 87), με προοπτική την ανάπτυξη μάλλον των πρακτικών (φρόνησις) παρά των θε­ωρητικών ικανοτήτων. Σκοπός είναι να δοθούν άξιες συμβουλές (συμβουΛεϋειν) σε αυτούς που κρατούν τα ηνία της εξουσίας13.
Για τον Ισοκράτη, η φιλοσοφία είναι η μόρ­φωση στους Λόγους, δηλαδή η ικανότητα της ορθολογικής οργάνωσης της σκέψης και της συνεκτικής παρουσίασής τους στους άλλους. Επειδή η ικανότητα αυτή διαφοροποιεί τον άν­θρωπο από όλα τα άλλα όντα, είναι το θεμέλιο του ανθρώπινου πολιτισμού: «μας έκανε να ενω­θούμε για να ιδρύσουμε πόλεις, να θεσπίσου­με νόμους και να ανακαλύψουμε ικανότητες». «Δημιούργησε κανόνες για το τι είναι ορθό και λάθος, ευτελές και ευγενές» (λόγος 3, Νικοκλής, 6-9· λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 253-257).
Ο λόγος πρέπει να είναι σύνθεση για προ­φορική εκφορά. Το γεγονός ότι ο Ισοκράτης δεν είχε καλή φωνή ούτε αυτοπεποίθηση μπροστά στο κοινό, τον είχε αναγκάσει να εγκαταλείψει τη δικανική ρητορική και να γίνει λογογράφος και συγγραφέας, μάλλον ποιητής, οι γραπτές σκέψεις του οποίου διαβάζονται από άλλους ή σε άλλους (λόγος 12, Παναθηναϊκός, 11), παρά αγωνιστής (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 48-49, 192· πρβλ. λόγος 13, Κατά των σοφιστών, 15). Tα θέματα του, «οι υποθέσεις της Ελλάδας, των βασιλέων και των κρατών», προσφέρονται για συγγραφή, διότι ευρύτερα και ευγε­νέστερα θέματα προσδίδουν μεγα­λύτερο κύρος από τις δημόσιες ομι­λίες των ρητόρων (λόγος 12, Πανα­θηναϊκός, 11). Εύχεται να μπορεί να συμβουλεύει για δημόσια ζητήματα (λόγος 4, Πανηγυρικός, 7· λόγος 5, Φίλιππος, 17' Επιστολαί, Γ Διονύσιος, 5) και να εξασκεί τους μαθητές του στο ευ λέγειν, πεπεισμένος ότι αυτή η διδασκαλία θα διαπλάσει τις ηθικές ευαισθησίες τους. Οι συνθέσεις του είναι πολιτικές πραγματείες {πολιτικοί λόγοι) (λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 260).
Οι πολιτικοί λόγοι είναι για τον Ισοκράτη συζητήσεις επί θεμάτων που επηρεάζουν τον Ελληνικό κόσμο σε μεγάλο βαθμό (λόγος 15, Πε­ρί αντιδόσεως, 46-50· λόγος 12, Παναθηναϊκός, 2, 11· πρβλ. 136, 271), και όχι δημόσιες ομιλίες στη Βουλή, την Εκκλησία του Δήμου και τα δι­καστήρια {Κατά των σοφιστών, 9· λόγος 10, Ελέ­νη, 9· λόγος 2, Προς Νικοκλέα, 51)14. Αποτελούν έκφραση της φιλοσοφίας του, που είναι αφιε­ρωμένη στη διδασκαλία των μαθητών του, αλ­λά απευθύνεται και στους κατέχοντες την εξου­σία, παρέχοντας σε αυτούς συμβουλές (συμβουλεύειν). Ήλπιζε, ακόμη, ότι με τη διδασκα­λία του θα προετοίμαζε τους μαθητές του, ώστε από αυτούς εν καιρώ να προέλθουν οι άρχο­ντες. Οι πολιτικοί λόγοι χρειάζονται συμπλή­ρωση από παραδείγματα, τα οποία να μι­μηθούν (μιμείσθαί) τόσο οι μαθητές όσο και οι πολιτικοί (λόγος 13, Κα­τά των σοφιστών, 18· πρβλ. λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 188). Ο δι­δάσκαλος δεν πρέπει απλώς να είναι πρότυπο για τους μαθητές του, αλλά θα πρέπει, επίσης, να φέρνει παραδείγματα προς μίμη­ση και από το παρελθόν. Για την παρουσίαση των προτύπων, μυθι­κών και ιστορικών, ο Ισοκράτης έπλεκε εγκώμια με συνεκτι­κό χαρακτήρα. Ο Ευα­γόρας παρουσιάζε­ται ως πρότυπο για το γιο και διάδοχό του Νικοκλή (λόγος 9, Ευαγόρας, 12-18). Το ίδιο και η Ελένη, που γράφτηκε περί το 385 π.Χ., λίγο με­τά την ίδρυση της σχολής, που αποτελεί εξέχον μυθο­λογικό παράδειγμα στον πολιτικό λό­γο: η Ελένη επαινείται διότι ενέπνευσε στο μεν Θησέα να φέρει ενότητα, ει­ρήνη και πολιτικές μεταρρυθμίσεις στην Αττική (λόγος 10, Ελένη, 16-17, 32-38), στους δε Έλληνες να αναλά­βουν κοινή εκστρατεία εναντίον των βαρβάρων (ό.π., 51-53, 56). Οι συμπλεκόμενες ιδέες της εσωτερικής ενότητας, ως προϋπόθεσης για την ελευθερία των Ελλήνων και της υπο­ταγής της Περσίας, αποτελούν το πολιτικό πρό­γραμμα του Ισοκράτη και διαπερνούν όλα τα κείμενα του, μέχρι τον Παναθηναϊκό (περίπου 342-339 π.Χ.) και την τελευταία επιστολή του προς τον Φίλιππο, την οποία έγραψε λίγο πριν πεθάνει το 338 π.Χ. Η Αθήνα και η Σπάρτη πα­ροτρύνονται να συμβιβάσουν τις διαφορές τους και να αναλάβουν από κοινού την ηγεσία στον αγώνα για την απελευθέρωση των Ελλήνων από την υποτέλεια προς την Περσία, την οποία επι­σφράγισε η Ανταλκίδειος Ειρήνη (λόγος 4, Πα­νηγυρικός, 15-17). Ο Γοργίας και ο Λυσίας εί­χαν συγγράψει πανηγυρικούς για ανάλογα θέ­ματα στους Ολυμπιακούς αγώνες του 408 π.Χ. και του 388 π.Χ. αντιστοίχως15. Αποκαλώντας, όμως, τη σύνθεσή του Πανηγυρικό αντί «Ολυ­μπιακό» (λόγος 5, Φίλιππος, 9· λόγος 12, Πανα­θηναϊκός, 172) και προτείνοντας ένα συγκεκρι­μένο πρόγραμμα σε γραπτή και όχι σε προ­φορική μορφή, ο Ισοκράτης εξέφρασε την επιθυμία του να προσεγγίσει ευ­ρύτερο κοινό και να ασκήσει μεγαλύτερη επίδραση από εκείνη που είχαν οι λόγοι των προκατόχων του. Το γε­γονός ότι στον οραματισμό του η Αθή­να αποτελεί τον κύριο εταίρο σε μία συμμαχία (ό.π., 18-21, 99) που θα μπορούσε να φέρει άμεση ειρήνευση και ομόνοια στον Ελληνικό κόσμο και να προσθέσει ευημερία μετά την υπο­ταγή των βαρβάρων (157-184), δεν αποτελεί επαρ­κή λόγο για να απο­δώσουμε στην επιρ­ροή του Ισοκράτη την ίδρυση της Δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας, δύο χρόνια μετά τη δημοσίευση του Πα­νηγυρικού, ούτε να θεωρήσουμε τη συμ μαχία αυτή ως μερική εκπλήρωση της έκκλη­σης του για πανελλήνια ενότητα. Πρέπει, όμως, να του αναγνωρίσουμε ότι είχε κρίνει σωστά το πνεύμα της εποχής του. Αντίθετα προς τον αντί­παλο του, τον Δημοσθένη, αντιλήφθηκε νωρίς ότι η εποχή του τοπικισμού, όταν κάθε πόλη-κράτος επιδίωκε τα στενά συμφέροντα της, έφθανε στο τέλος της και ότι έπρεπε να δημι­ουργηθεί μία ευρύτερη βάση ανεξαρτησίας, για να διασφαλιστεί η ελευθερία των Ελλήνων.
Για τον Ισοκράτη, η εγκαθίδρυση της ειρή­νης και της ομόνοιας μεταξύ των Ελληνικών κρατών δεν ήταν μόνο πολιτικώς αλλά και ηθι­κώς επιβεβλημένη. Όταν αναγνώρισε ότι ούτε η Δεύτερη Αθηναϊκή Συμμαχία ούτε η Θηβαϊκή ηγεμονία16 δεν ήταν σε θέση να επιφέρουν την ενότητα, άλλαξε την προοπτική του και τόνισε τη σημασία της εσωτερικής αρμονίας σε κάθε κράτος και την ανάγκη για έναν ισχυρό ηγέτη, ο οποίος θα επέβαλλε την ειρήνη στο κράτος του και θα μπορούσε να οδηγήσει τους ενωμέ­νους Έλληνες εναντίον της Περσίας. Η αλλαγή γίνεται αντιληπτή στο έργο Περί ειρήνης, το οποίο γράφτηκε μάλλον περί το 355 π.Χ., ενώ συνεχίζονταν (λόγος 8, Περί ειρήνης, 16) οι δια­πραγματεύσεις γύρω από τους όρους για τον τερματισμό του Συμμαχικού πολέμου. Ακόμη πιο αναγνωρίσιμη είναι η μεταβολή της οπτι­κής του Ισοκράτη στον Αρεοπαγιτικό, που ακο­λούθησε αμέσως μετά. Δεν υπάρχει αναφορά στην πανελλήνια ιδέα. Η Ανταλκίδειος Ειρήνη, που είχε καταδικαστεί στον Πανηγυρικό (λόγος 4, 122-124), γίνεται τώρα αποδεκτή ως ικανοποιητική εγγύηση για την εξωτερική ει­ρήνη (λόγος 8, Περί ειρήνης, 16). Στο στόχαστρο της επίθεσης του βρίσκεται ο ιμπεριαλισμός, τό­σο στη σπαρτιατική όσο και στην αθηναϊ­κή έκφανσή του. Απευ­θύνει έκκληση σε κάθε πόλη να εγκαθιδρύσει ει­ρήνη και ευημερία μέσα στα τείχη της και να θέσει τέρμα στις ιδεολογικές δια­φορές μεταξύ των πολιτών της. Διαφορετικά, υποστηρίζει, δεν υπάρχει ελπίδα για βελτίωση των σχέσεων με τα άλλα κράτη (λόγος 8, Περί ειρή­νης, 19-20, 75-79, ιδιαίτερα 133-135).
Ο ηθικός χαρακτήρας της ηγεσίας δεν συν­δέεται απαραίτητα, κατά τον Ισοκράτη, με κά­ποια ειδική μορφή διακυβέρνησης. Εκείνο που αναζητούσε ήταν ένα πολίτευμα, το οποίο «σε τακτική βάση να τοποθετεί στα αξιώματα και στη διαχείριση των υποθέσεων τους ικανότε­ρους από τους πολίτες, δηλαδή εκείνους που πρόκειται να διευθύνουν τις κρατικές υποθέ­σεις αποτελεσματικότερα και δικαιότερα» (λό­γος 12, Παναθηναϊκός, 132). Καθώς δεν μπόρε­σε να βρει τα χαρακτηριστικά αυτά στο δημο­κρατικό ούτε στο ολιγαρχικό πολίτευμα, στρά­φηκε στη μοναρχία.
Η ιδέα ότι κάποιος μονάρχης θα μπορούσε να είναι σε θέση να εκπληρώσει αυτούς τους στόχους εμφανίζεται για πρώτη φορά στην έκ­κληση προς τον Διονύσιο των Συρακουσών, το 369/368 π.Χ., ο οποίος -κατά το απόγειο της ισχύος του, σε μία εποχή που η Θήβα είχε τα­πεινώσει τη Σπάρτη-, παρακαλείται να στρέψει την προσοχή του στη σωτηρία όλων των Ελλή­νων, καθώς «ήταν ο πρώτος της φυλής και κα­τείχε τη μεγαλύτερη δύναμη» (Επιστολαί, 1.7). Δεν γνωρίζουμε ποια μορφή επιθυμούσε ο Ισο­κράτης να λάβει η ηγεσία του Διονυσίου, διότι η επιστολή διακόπτεται μετά την εισαγωγή της. Όποιες, όμως, συγκεκριμένες προτάσεις και αν περιλάμβανε, αυτές ματαιώθηκαν με το θάνα­το του Διονυσίου, ένα χρόνο αργότερα. Ο Ισο­κράτης απηύθυνε μία εξίσου μάταια έκκληση προς το νεαρό Σπαρτιάτη βασιλέα Αρ­χίδαμο, την περίοδο της κο­ρύφωσης του Συμμαχι­κού πολέμου, το 356 π Χ. {Επιστολαί, 9· Αρχίδαμος, 1, 14, 17-18).
Τελικώς, ο Ισοκράτης πραγ­ματοποίησε το επίμαχο βήμα και στράφηκε στον Φίλιππο της Μακεδονίας17. Στην Ειρήνη του Φιλοκράτη, το 346 π.Χ., εί­δε μία ευκαιρία να προωθη­θεί, μέσω της εξωτερικής πίε­σης του Φιλίππου, η ειρήνη και η ομόνοια μεταξύ των Ελλήνων, τις οποίες οι εκκλήσεις του σε άλλες δυνάμεις και ηγεμόνες δεν είχαν επιτύχει να εξασφαλίσουν (λόγος 5, Φίλιππος, 14-16). Ωστό­σο, ούτε ο Φίλιππος ούτε ο Ισο­κράτης έζησαν για να δουν την εφαρμογή του σχεδίου αυτού από τον Αλέξανδρο18.
Μέσω των μαθητών του, αρκετοί από τους οποίους προ­έρχονταν από το εξωτερικό (λό­γος 15, Περί αντιδόσεως, 39, 146, 164,224), ο Ισοκράτης επηρέασε την πολιτική της πόλης του και της εποχής του. Ανάμεσα στους εκατό -κατά προσέγγιση- μα­θητές που δίδαξε στη διάρκεια του βίου του19, ο Ισοκράτης έδωσε εξέχουσα θέση στον Τιμόθεο, γιο του Κόνωνα, έναν από τους μεγάλους Αθη­ναίους στρατηγούς και πολιτικούς της Δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας, τον οποίο συνόδευσε σε διάφορες αποστολές ([Πλούταρχος], Δέκα ρήτο­ρες, 837c). Στον Τιμόθεο και τον Κόνωνα όφειλε ο Ισοκράτης τις εισηγήσεις του στον Ευαγόρα και τον Νικοκλή, οι στενές σχέσεις με τον οποίο μαρτυρούνται στα κυπριακά κείμενα του (λόγος 2, Προς Νικοκλέα λόγος 3, Νικοκλής, και λόγος 10, Ελένη· πρβλ. λόγος 15, Περί αντιδόσεως, 40). Λι­γότερο γνωστοί είναι επτά μαθητές που, όπως επαίρεται ο Ισοκράτης, ανταμείφθηκαν με χρυ­σούς στεφάνους για τις υπηρεσίες που παρείχαν στην Αθήνα (λόγος 15, Περί αντιδόσεως: 93-94: Ο Εύνομος, στρατηγός το 388/387 π.Χ., ηττήθηκε στα ανοιχτά της Αίγινας από τον Σπαρτιάτη Γοργώπα και εστάλη ως πρέσβης μαζί με τον Κόνω­να στον Διονύσιο των Συρακουσών, το 393 π.Χ., να διαπραγματευθεί δι' επιγαμίας συμμαχία με την οικογένεια του Ευαγόρα. Ο Λυσιθείδης και ο Κάλλιππος μας είναι καλύτερα γνωστοί από το κείμενο του ψευδο-Δημοσθένη Προς Κάλλιππον, του 369/368 π.Χ., στο οποίο ο δεύτερος εμφανίζεται ως εκτελεστής του Απολλοδώρου, γιου του τραπεζίτη Πασίωνα [για τη φιλία του με τον Ισοκράτη, βλ. ό.π., 14-15,30]. Ο Λυσιθείδης ήταν συντριήραρχος το 355 π.Χ. στο πλοίο που μετέφε­ρε πρέσβεις στον Μαύσωλο. Ο Ονήτωρ και ο Φιλωνίδης ήταν αδελφοί. Ο πρώτος έγινε διάση­μος μέσω της αγωγής που άσκη­σε εναντίον του ο Δημοσθένης [Δημοσθένης, λόγοι 30 και 31]. ig> Ο Φιλόμηλος ο Φωκεϋς ανέλαβε λειτουργίες ως χορηγός ή και τριήραρχος από τις αρχές της δεκαετίας του 370 π.Χ. μέ­χρι το θάνατο του το 336/335 π.Χ. Ο Χαρμαντίδης ο Πάριος, τέ­λος, ήταν χορηγός και τριήραρχος περί το 366 π.Χ.)20. 0 Λυκούργος υπο­τίθεται πως ήταν μαθητής τόσο του Πλάτωνα όσο και του Ισοκράτη21, πριν εξελιχθεί σε εξέχοντα υποστηρικτή της οικονομικής μεταρρύθμισης και της αντίστασης στην επέκταση της Μακεδονίας. Επίσης, ο ατθιδογράφος Ανδροτίων είχε σπου­δάσει δίπλα στον Ισοκράτη (Βίος Ισοκράτους, 95-96). Ο Λεωδάμας, επιφανής στην Αθήνα κατά την περίοδο 375 π.Χ. έως 355 π.Χ., ως συνήγορος και υπέρμαχος της διατήρησης καλών σχέσεων με τη Βοιωτία, περιλαμβάνεται από τον ψευδο-Πλούταρχο (Δέκα ρήτορες, 837α) μεταξύ των μαθητών του Ισοκράτη. Το ίδιο και ο Λάκριτος, εναντίον του οποίου απευθύνεται λόγος που αποδίδεται στον Δημοσθένη22. Ο Πύθων από το Βυζάντιο, ο οποίος εκπροσώπησε τον Φίλιππο στην Αθήνα το 344/343 π.Χ., στην επαναδιαπραγμάτευση των όρων της Ειρήνης του Φιλοκράτη, ήταν ο επιφα­νέστερος ξένος πολιτικός που είχε μαθητεύσει πλάι στον Ισοκράτη23.
Οι πλέον καινοτόμοι ιστορικοί του 4ου αιώ­να π.Χ., ο Έφορος από την Κύμη και ο Θεόπομπος από τη Χίο, φοίτησαν στη σχολή του Ισοκράτη και έγιναν ιστορικοί με προτροπή του διδασκά­λου τους (FGrH 70 Τ 3 [a]-[c])24. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Έφορος ήταν ο πρώτος που αποπειράθηκε να γράψει εκτενή παγκόσμια ιστορία, αφή­νοντας έξω από το έργο του την πα­λαιά μυθική εποχή και αρχίζοντας με την κάθοδο των Ηρακλείδων και την κατάκτηση της Πελοποννήσου. Ο Έφο­ρος συμπεριέλαβε στη διήγησή του και όλους τους λαούς που ήρθαν, κά­θε φορά, σε επαφή με τους Έλληνες. Η έκθεση του δεν ακολούθησε χρονογραφικές αρχές, αλλά θεματική διά­ταξη: Βιβλία 1-3: φύλα της Ελλάδας και αρχές της δημιουργίας των πόλεων-κρατών 4-5: γεωγραφική θεώρη­ση ολόκληρης της οικουμένης· 6-10: γεγονότα έως τους Περσικούς πολέ­μους· 11-20: γεγονότα που οδήγησαν στη Σπαρτιατική ηγεμονία· 21-25: γε­γονότα που οδήγησαν στη Θηβαϊκή ηγεμονία· από το 26ο βιβλίο, ο Έφορος άρχισε την έκθεση της ιστορίας της εποχής του, όπου δεσπόζουσα φυσιογνωμία ήταν ο Φίλιππος της Μακεδονίας. Η αφήγησή του κατέλαβε συνολικώς είκοσι εν­νέα βιβλία, μέχρι την πολιορκία της Περίνθου το 341 π.Χ. Το τριακοστό βιβλίο, που συνέχισε την αφήγηση μέχρι το τέλος του Ιερού πολέμου, προ­στέθηκε από το γιο του Δημόφιλο. Από το έργο του παραμένουν μόνο σπαράγματα. Αλλά μπο­ρούμε να σχηματίσουμε μία ιδέα γι' αυτό από το έργο του Διόδωρου, ειδικώς τα Βιβλία 11-16, που οφείλουν πολλά στον Έφορο. Μάλλον συμπιλητής παλαιότερων ιστορικών, παρά πρωτότυπος ιστοριογράφος, ο Έφορος συγκέντρωνε το τε­ράστιο υλικό του και το αποδεχόταν αλόγιστα, κάτι για το οποίο τον έψεξε ο Πολύβιος. Προ­σπάθησε, όχι πάντοτε επιτυχώς, να εναρμονίσει αντικρουόμενες μαρτυρίες, μερικές φο­ρές ανακαλύπτοντας γεγονότα και προσωπικότητες, αλλά με μικρή κατανόηση των ιστο­ρικών προβλημάτων.
Ο Θεόπομπος άρ­χισε τη σταδιοδρο­μία του επιχειρώ­ντας να ολοκλη­ρώσει την ιστορία του Θουκυδίδη. Το γεγονός ότι τα δώ­δεκα βιβλία των Ελ­ληνικών του κατα­γράφουν μόνο την περίοδο από τη ναυ­μαχία στο Κυνός Σήμα το 411/410 π.Χ. μέ­χρι τη ναυμαχία της Κνίδου το 394 π.Χ., υποδηλώνει ότι πλάτειαζε στο ύφος και τη θεματική του. Το ίδιο χαρακτηρίζει και τα Φιλιππικά του, αποτελούμενα από πενήντα οκτώ βιβλία, έργο πρω­τότυπο από την άποψη ότι μεταχειρίσθηκε μία διαπρεπή προσωπικό­τητα ως το επίκεντρο μίας ιστορικής περιόδου. Αντίθετα προς το διδά­σκαλο του, θεώρησε ότι ο Φίλιππος ήταν φαύλος από ηθικής απόψεως και δεν ήταν σε θέση να υλοποιήσει τις ιδέες του πολιτιστικού πανελλη­νισμού. Δεδομένου ότι μόνο δεκαέξι από τα πενήντα οκτώ βιβλία φαίνο­νται να ασχολούνται, κατά τρόπο πλατειαστικό, με τον Φίλιππο, είναι δύσκολο να εντοπιστούν οι επιρροές του Ισοκράτη πίσω από τις δαιδαλώδεις περιγραφές της Σικελίας, ενός ουτοπικού μύθου που αποδίδεται στον Σιληνό, του Ζωροαστρισμού, των Αθηναίων δη­μαγωγών, των Ιλλυριών, των Ετρούσκων και ούτω καθεξής. Επειδή τα κατάλοιπα των δύο αυτών ιστορικών είναι πολύ αποσπασματικά25 και δεν επαρκούν για να καταδείξουν ποια επιρ­ροή άσκησε ο Ισοκράτης επάνω τους, μπορού­με να υποθέσουμε ότι ο τελευταίος επέδρασε στο λογοτεχνικό ύφος τους, το οποίο δεν είναι πλέον προσβάσιμο σε μας, ήταν, όμως, στους κριτικούς των δύο ιστορικών κατά την αρχαιό­τητα26, οι οποίοι αντιπαρέβαλαν το έντονο και ζωντανό ύφος του Θεοπόμπου με το διστακτι­κό και χαμηλών τόνων τρόπο γραφής του Εφό­ρου (Κικέρων, De Oratore, HI. 36).
Ο ψευδο-Πλούταρχος (Δέκα ρή­τορες, 837c) διατείνεται ότι μα­θητές του Ισοκράτη υπήρ­ξαν, ακόμη, δϋο προσω­πικότητες των γραμ­μάτων, ο Ασκληπιάδης από την Τράγιλο της Θράκης, που ήταν ο πρώτος ο οποίος συνέθεσε έργο με τραγικά θέματα (Τραγωδούμενα-πρόκειται για εγ­χειρίδιο με περι­λήψεις όλων των μύθων που πραγματεύθηκε η τραγωδία: μία συλλογή υλικού με προσθήκη παραλλαγών από το έπος και τη λυρική ποίηση, που αποτέλεσε κύρια πηγή των κατοπινών μυθογράφων), σε έντεκα βιβλία, από τα οποία διασώζονται μόνο σπα­ράγματα, και ο Θεοδέκτης από τη Φάσηλη, μα­θητής, επίσης, του Πλάτωνα και του Αριστοτέ­λη, ο οποίος δεν έγραψε μόνο λόγους και εγ­χειρίδιο ρητορικής, αλλά, επίσης, συνέθεσε και πενήντα τραγωδίες (Σούδα, λ. Θεοδέκτης).
Η φήμη που απέκτησε ο Ισοκράτης μόνο εν μέρει βασίζεται στην επίδραση που άσκησε στην πολιτική, τη ρητορική, την ιστορία και τη φιλολογία μέσω των μαθητών που εκπαίδευσε στα πενήντα δύο χρόνια της δραστηριότητας του ως διδασκάλου. Πιο αξιόλογο είναι το γε­γονός ότι μετασχημάτισε τη ρητορική, από τέ­χνη επιχειρηματολογίας και συζήτησης, σε ισχυ­ρό εκπαιδευτικό μέσο για τον εκπολιτισμό και την καλλιέργεια των μελλοντικών γενεών: «Θε­ωρούμε το σωστό λόγο ως την ασφαλέστερη απόδειξη λογικής σκέψης. Ο λόγος όταν είναι αληθινός, νομιμόφρων και δίκαιος, είναι η ει­κόνα καλής και αξιόπιστης ψυχής» (λόγος 3, Νικοκλής, 7). Ο Λόγος του ζει στις γραπτές λέξεις, όχι στις προφορικές, ως λογοτεχνία που κυ­κλοφορεί και διαβάζεται ξανά και ξανά, και όχι ως έκφραση άποψης σε ένα μεμονωμένο εφή­μερο θέμα. Οι πολιτικοί λόγοι του περιλαμβά­νουν αρχές που, όπως ο ίδιος πίστευε, θα έπρε­πε να προσδώσουν ζωή σε όλη την πολιτισμένη κοινωνία. Απευθυνόταν σε λίγους, υπό την έννοια ότι μόνο μέλη των ανώτερων τάξεων εί­χαν την οικονομική δυνατότητα να γίνουν μα­θητές του. Αλλά ο ίδιος ήλπιζε ότι όταν οι μα­θητές του θα αναδεικνύονταν στις ηγετικές θέ­σεις της κοινωνίας, ο πολιτισμός θα απλωνό­ταν από την Αθήνα για να περιλάβει όλη την ανθρωπότητα: «οι μαθητές [του αθηναϊκού πο­λιτισμού] έχουν γίνει δάσκαλοι των άλλων αν­θρώπων και ο πολιτισμός μας κατάφερε ώστε η λέξη "Έλληνας" να μη θεωρείται πλέον ως το όνομα μίας φυλής, αλλά ενός τρόπου σκέψης, και αυτοί που αποκαλούνται "Έλληνες" μετέ­χουν στον πολιτισμό μας και όχι στην κοινή κα­ταγωγή μας» (λόγος 4, Πανηγυρικός, 50). Στόχος του Ισοκράτη ήταν η δημιουργία πολιτι­στικής, και όχι κοινωνικής, ανώτερης τάξης, και αυτή την εικόνα της Ελλάδας κληροδότησε στις επόμενες γενεές.
-----------
ΠΗΓΗ: Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ: «Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας», Τόμος 7ος.
ΠΗΓΗ: Αγγελος Σακκέτος