1821: Τα ψέματα και οι αλήθειες (Μέρος ΣΤ΄)

 

1821: Τα ψέματα και οι αλήθειες (Μέρος ΣΤ΄)

Πίστευαν, αλήθεια, οι Επαναστάτες στον Ιησού Χριστό; Πίστευαν στην Ορθοδοξία; Διαβάστε τι λέει σε μία έρευνά του ένας από τους πλέον ειδικούς σε θέματα αναφοράς στον Ρήγα Φεραίο, όπως είναι ο γνωστός ιατρός και ιστορικός ερευνητής κ Δημ. Καραμπερόπουλος!

Η τρίχρωμη σημαία του Ρήγα με τους 3 σταυρούς και το ρόπαλο του Ηρακλή.

Θα κλείσουμε σήμερα με το θέμα της πίστης του Ρήγα Φεραίου με μία σημαντική έρευνα, που έχει κάνει ο γνωστός ιατρός και ιστορικός ερευνητής κ. Δημ. Καραμπερόπουλος με τίτλο: «Ρήγας και Ορθόδοξη Πίστη», όπου, μεταξύ άλλων, γράφει τα εξής::

«Η μελέτη όμως των έργων του Ρήγα Βελεστινλή καθώς και των ανακριτικών εγγράφων δείχνουν έναν Ρήγα πιστό. Ως πραγματικός ηγέτης και ολοκληρωμένος επαναστάτης ο Ρήγας στήριζε την επανάστασή του σε αληθινές ανθρώπινες αξίες. Αν και μελετούσε τα έργα του γαλλικού διαφωτισμού και τη γαλλική Eγκυκλοπαιδεία των Ντυντερώ και Ντ' Αλαμπέρ, δεν επηρεάσθηκε από τα αθεϊστικά κινήματα της εποχής του. Αντίθετα, έπαιρνε ό,τι σωστό έβρισκε. Η διερεύνηση των έργων του καθώς και των ανακριτικών εγγράφων δείχνουν την ορθόδοξη πίστη του Ρήγα Βελεστινλή. Η θέση αυτή στηρίζεται στα κατωτέρω τεκμήρια 15.

1. Ο Ρήγας στο λογοτεχνικό του βιβλίο Σχολείον των ντελικάτων εραστών, (Βιέννη 1790), σημειώνει ότι ο γάμος είναι "μυστήριον", όπως πιστεύει η Ορθόδοξη Εκκλησία. Συγκεκριμένα στον πρόλογό του "Πρός τους αναγνώστες" γράφει ότι "Aλλ' επειδή και δεν παύουν πάντοτε οι φιλοκατήγοροι να εφευρίσκουν αιτίας, διά να εξασκούν την γλώσσαν τους, νομίζω ότι θέλουν μεμφή και εμέ, πώς έκλεξα ερωτικήν ύλην (πράγμα οπού συνηθίζεται από κάθε τάγμα ανθρώπων τώρα εις τον αιώνα μας, καθώς είναι γνωστόν), ερωτικήν, λέγω, ύλην διά γύμνασιν της φιλοπονίας μου, και όχι άλλην. Αποκρίνομαι λοιπόν, ότι οι εμπεριεχόμενοι τώ παρόντι βιβλίω έρωτες εις υπανδρείαν καταντούν, η οποία είναι μυστήριον, και ας μην πολυλογούν". Επίσης στη σελ. 117 γράφει ότι "αυτή (η υπανδρεία) είναι μυστήριον, ένας άγιος δεσμός...".

2. Στο βιβλίο του Φυσικής απάνθισμα, (Βιέννη 1798) 16, που το μεγαλύτερο μέρος του έχει μεταφρασθεί από την γαλλική Εγκυκλοπαιδεία των Ντυντερώ και Ντ Αλαμπέρ, καταχωρίζονται χαρακτηριστικές φράσεις, που δείχνουν τις πεποιθήσεις του. Μνημονεύει τη "Θεία Γραφή" και χρησιμοποιεί τον όρο "ο μέγας δημιουργός", (σελ. 29, 55), "Κατά την Θείαν Γραφήν το νερόν, ήτοι η θάλασσα εκτίσθη πρώτον, και δεν επιδέχεται αμφιβολίαν πώς την αλάτισεν ευθύς ο μέγας δημιουργός, καθώς είναι έως τώρα", (σελ. 55).
Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο κείμενο από το έκτο κεφάλαιο "Περί Ηλίου", "πλήν απ' αυτά όλα δεν ιξεύρομεν τίποτες διά αληθινόν, εις τον μέγαν δημιουργόν τα πάντα είναι εύκολα, και οι άνθρωποι δεν αμαρτάνουν άν ερευνούν το αποτέλεσμα και τον λόγον του, ο οποίος είναι πολλά μακρυά από την περιωρισμένην διάνοιάν του", (σελ. 40). Επίσης σε άλλα σημεία γράφει, " Ημείς ιξεύρομεν πώς η Θεία Πρόνοια δεν έκαμε κανένα πράγμα περιττόν εις τον κόσμον", (σελ. 158), "εις το πλάγι της μήτρας παρατηρούν οι ανατόμοι ένα μικρόν σακουλάκι (ωοθήκη) μέσα εις το οποίον ο δημιουργός του παντός έβαλεν ένα κάποιον αριθμόν μικρών αυγών (ωαρίων)" 17 (σ. 146). Επί πλέον υποστηρίζει ότι "ο Θεός δεν έκτισε τίποτες του κάκου", (σελ. 40), και διερωτάται, ότι"οι νεώτεροι όμως προβάλλουν ότι άν δεν χρησίμευαν εις την τεκνογονίαν τα αρσενικά ψάρια, διατί εκτίσθησαν παρά Θεού;", (σελ. 121). Ακόμη χαρακτηριστικά παρατηρεί για την σοφία του Δημιουργού, " Οθεν άς φωνάξωμεν όλοι ομού, Κύριε τα έργα σου είναι μεγάλα και πολλά, πάντα εν σοφία εποίησας και έργα των χειρών σου εισίν οι ουρανοί", (σελ. 107).

3. Στο σημαντικό επαναστατικό του κείμενο, Νέα Πολιτική Διοίκησις 18, όπου βρίσκονται οι πολιτικές, πολιτειακές και κοινωνικές αντιλήψεις του Ρήγα παρατηρούμε τα ακόλουθα:
α) στην " Επαναστατική Προκήρυξη" 19, που το μεγαλύτερο τμήμα είναι δικό του κείμενο, υποστηρίζει την χριστιανική αντίληψη περί Πρωτοπλάστου, ότι "όλοι πλάσματα Θεού είναι και τέκνα του Πρωτοπλάστου".
β) Μεταφράζοντας το γαλλικό Σύνταγμα, το οποίο στην " Επαναστατική Προκήρυξη" ανέφερε τον όρο " Ανώτατο Ον" (l' Etίe supίeme) 20, όρος τεκτονικός, ο Ρήγας δεν τον μεταφράζει, δεν τον γράφει στο ελληνικό κείμενο. Αν ήταν τέκτων μάλλον δεν θα παρέλειπε τον όρο αυτό και ίσως θα τον είχε ιδιαίτερα τονίσει.
γ) Επίσης στην " Επαναστατική Προκήρυξη" ο Ρήγας καταχωρίζει μία πολύ σημαντική φράση, η οποία δείχνει τη φιλοσοφική του θέση καθώς και την τακτική που ακολούθησε μελετώντας τα κείμενα του Διαφωτισμού: να παίρνει ό,τι καλό έβρισκε και όχι ανεξέταστα πιθηκίζοντας να ακολουθεί τις αντιλήψεις τους. Η συζήτηση έχει να κάνει για τα "φυσικά δίκαια" του ανθρώπου, τα οποία σύμφωνα με τη φυσιοκρατική, υλιστική αντίληψη έχουν πηγή τη Φύση, ενώ αντίθετα ο Ρήγας σημειώνει ότι "θεόθεν", από τον Θεό έχουν την αρχή τους. Συγκεκριμένα γράφει για "τα ιερά και άμωμα δίκαια, όπου θεόθεν τώ εχαρίσθησαν διά να ζήση ησύχως επάνω εις την γήν"21. τη θέση αυτή του Ρήγα την τονίζουμε ιδιαίτερα, διότι δεν έχει προσεχθεί, όπως η μέχρι τώρα έρευνά μας έχει δείξει, ούτε από εκείνους τους συγγραφείς, οι οποίοι εξετάζουν τα πολιτικά κείμενα του Ρήγα και τα συσχετίζουν με τα κείμενα του γαλλικού διαφωτισμού.
δ) Χαρακτηριστικό των αντιλήψεων της χριστιανικής παραδόσεώς του Pήγα αποτελεί και το γεγονός ότι στη Σημαία της Δημοκρατίας του χρησιμοποιεί εκτός από το ρόπαλο του Ηρακλέως, και τρεις "Σταυρούς" 22. στο παράρτημα της Νέας Πολιτικής Διοικήσεως ο Ρήγας γράφει: " Η σημαία οπού βάνεται εις μπαϊράκια και παντιέρες της Ελληνικής Δημοκρατίας, είναι εν ρόπαλο του Ηρακλέους με τρεις σταυρούς επάνω...".

4. Στον Θούριό του γράφει συχνά για τον "Σταυρό", όπως στο στίχο 22, "να κάμωμεν τον όρκο επάνω στον Σταυρόν" 23 και στο στίχο 109 "ψηλά στα μπαϊράκια σηκώστε τον Σταυρόν", ενώ στον στίχο 123 αναφωνεί ότι πρέπει "... να λάμψη ο Σταυρός". στον στίχο 30 βάζει τους σκλαβωμένους να ορκισθούν στον Θεό και αναφωνεί "ας πούμ' απ' την καρδιά μας ετούτα στον Θεόν". Ως αδέλφια χριστιανούς αποκαλεί τους Σέρβους στον στίχο 69, "του Σάβα και του Δουνάβου αδέλφια Χριστιανοί".

5. Eπίσης στον Ύμνο Πατριωτικό, στη στροφή 14 τονίζει ότι απαραίτητο στοιχείο για τη νίκη είναι ο Σταυρός, η πίστη, η αγωνιστικότητα και τα πολεμοφόδια, συνοψίζοντας έτσι τους παράγοντες της νίκης:
"Σταυρός, η πίστις και καρδιά, δουφέκια και καλά σπαθιά, γκρεμίζουν Τυραννίαν, τιμούν Ελευθερίαν, οπ' έδωκεν ο Πλάστης στο δουνιά, μπρέ παιδιά".
Ομοίως, στη στροφή 40, αναφωνεί για το Σταυρό: "να λάμψη πάλιν ο Σταυρός άς έρχεται τώρα ομπρός, να ίδωσι τα άστρα τους πύργους και τα κάστρα να πέφτουν των Τυράννων στη φωτιά, μπρέ παιδιά".
Έχει υποστηριχθεί ότι ο Ρήγας δεν αναφέρεται στην Ορθοδοξία. Όμως στον Ύμνο Πατριωτικό, (στροφή 13), χαρακτηριστικά χρησιμοποιεί τον όρο " Ορθόδοξος Χριστιανός" δίνοντας μάλιστα νόημα στην αγωνιστικότητα για την ελευθερία και τη σωτηρία του Γένους, και πώς για να είναι κανείς "καλός, κι ορθόδοξος χριστιανός" πρέπει να πάρει τα άρματα και να πολεμήσει για το καλό του Γένους:
"Όποιος λοιπόν είναι καλός κι ορθόδοξος χριστιανός με τ' άρματα στο χέρι, ας δράμει σαν ξεφτέρι το Γένος του να σώση με χαρά μπρέ παιδιά".

6. Στα ανακριτικά έγγραφα σύλληψης και ανάκρισης σημειώνεται ότι ο Ρήγας μιλά για την σωτηρία της ψυχής του, αντίληψη καθαρά χριστιανική. Συγκεκριμένα σημειώνεται ότι "ο Ρήγας ομολογεί ότι πάντοτε επεθύμει την απελευθέρωσιν της Ελλάδος από του τουρκικού ζυγού και δή ότι μετά την σωτηρίαν της ψυχής του τούτο έχει ως πρώτον πόθον να ίδη εκδιωκόμενους τους Τούρκους από της Ελλάδος" 24.

7. Επίσης, στα ανακριτικά έγγραφα καταχωρίζονται τα πράγματα, που είχε ο Ρήγας κατά τη σύλληψή του στην Τεργέστη (Δεκέμβριος 1797), όπου εκτός των άλλων, είχε και "δώδεκα ελληνικά αντίτυπα της Καινής Διαθήκης" 25.

8. Τέλος, στα έργα του δεν καταχωρίζεται κάποιο στοιχείο που να δείχνει την αρνητική στάση του Ρήγα έναντι της χριστιανικής πίστης και της Ορθόδοξης Εκκλησίας και υπέρ μιάς αθεϊστικής τακτικής του. το ότι δεν κάνει μνεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Σύνταγμά του, αυτό δεν σημαίνει μετά τα όσα αναφέραμε ότι ήταν και εναντίον της…».

Θα συνεχίσουμε με άλλους ήρωες και επαναστάτες του 1821.

Πηγή : Άγγελος Σακκέτος