1821: Τα ψέματα και οι αλήθειες (Μέρος Ε΄)

 

1821: Τα ψέματα και οι αλήθειες (Μέρος Ε΄)

Ποία η έννοια του Σταυρού στους Ήρωες του 1821; Απάντηση σ’ αυτούς που αμφισβητούν την έννοια του χριστιανικού συμβόλου, όπως είναι ο Σταυρός, σε όλους σχεδόν τους Ήρωες του 1821, οι οποίοι πολέμησαν: «Για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία»!..

Ο παγκοσμίου φήμης Έλληνας πυγμάχος, Μιχάλης Ζαμπίδης, εισέρχεται στον αγωνιστικό χώρο με τον σταυρό στο στήθος για να αντιμετωπίσει τον Τούρκο αντίπαλό του Ali Gunyar. Είναι ο σταυρός στον οποίον πίστευαν όλοι σχεδόν οι Ήρωες του 1821!..

ΠΡΩΤΑ-πρώτα (για να μην το ξεχάσουμε) να συγχαρούμε θερμά και με ιδιαίτερη συγκίνηση τον μεγάλο Έλληνα αθλητή, τον παγκοσμίου φήμης πυγμάχο, Μιχάλη Ζαμπίδη, ο οποίος, όπως μετέδωσε χθες ο τηλεοπτικός σταθμός «Αντέννα» δεν στενοχώρησε καθόλου το παθιασμένο ελληνικό κοινό, καθώς εξουδετέρωσε με μεγάλη ευκολία τον τρομερό αντίπαλό του, τον Τούρκο πρωτοπυγμάχο, Ali Gunyar.
Οι 7.000 θεατές που συγκεντρώθηκαν στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας απαίτησαν την νίκη του Iron Mike και τελικά την πήραν.
Ο ολλανδικής καταγωγής Τούρκος παρέμεινε ανταγωνιστικός στους πρώτους τρεις γύρους, αλλά στη συνέχεια κατέρρευσε. Η θέα του σταυρού, που φορούσε ο Έλληνας πυγμάχος, ήταν κάτι το συγκλονιστικό στα μάτια των εκατομμυρίων δακρυσμένων από συγκίνηση τηλεθεατών, που πανηγύρισαν με έξαλλο ενθουσιασμό την ελληνική νίκη!

Περί Σταυρού, λοιπόν. Του Τιμίου Σταυρού, που κάποιοι σύγχρονοι ιστορικοί αμφισβητούν για το εάν και κατά πόσο συνέβαλε αποφασιστικά στην Απελευθέρωση της Ελλάδος από τον Τούρκο κατακτητή, αφού όλοι σχεδόν οι Ήρωες του 1821 πίστευαν πολύ στο σύμβολο αυτό, που θυμίζει την Σταύρωση του Ιησού Χριστού!
Ας φέρουμε, λοιπόν, μερικά παραδείγματα: 

Ήταν χριστιανός ο Ρήγας;

Σε μία μελέτη του γνωστού καθηγητού κ Δημήτρη Καραμπερόπουλου, που ο γράφων πριν αρκετά χρόνια είχε μία τηλεοπτική συνεργασία μαζί του για το θέμα του Ρήγα (1), με τίτλο: «Ρήγας και Ορθόδοξη Πίστη» έχει στην προμετωπίδα του άρθρου τέσσερα κείμενα από τη μελέτη αυτή, που γράφουν τα εξής:

1. "Όποιος λοιπόν είναι καλός κι ορθόδοξος χριστιανός με τ' άρματα στο χέρι ας δράμει σαν ξεφτέρι το Γένος του να σώση με χαρά μπρέ παιδιά". Pήγας Bελεστινλής, Ύμνος πατριωτικός, στροφή 13.

2. "O Pήγας ομολογεί ότι πάντοτε επεθύμει την απελευθέρωσιν της Eλλάδος από του τουρκικού ζυγού και δή ότι μετά την σωτηρίαν της ψυχής του τούτο έχει ως πρώτον πόθον να ίδη εκδιωκόμενους τους Tούρκους από της Eλλάδος". Aιμ. Λεγράνδ-Σπ. Λάμπρος, Aνέκδοτα έγγραφα περί Pήγα Bελεστινλή και των συν αυτώ μαρτυρησάντων, Aθήνησιν 1891, σελ. 65

3. "O μέχρι τούδε λέγω, δυστυχής ούτος λαός, βλέποντας ότι όλαι του αι θλίψεις και οδύναι, τα καθημερινά δάκρυά του, προέρχονται από την κακήν και αχρειεστάτην διοίκησιν, από την στέρησιν καλών νόμων, απεφάσισεν... να εκβοήση μεγαλοφώνως, ενώπιον πάσης της Oικουμένης, με βροντώδη φωνήν, τα ιερά και άμωμα δίκαια, οπού θεόθεν τω εχαρίσθησαν διά να ζήση ησύχως εις την γην". Pήγας Bελεστινλής, Eπαναστατική Προκήρυξη.

4. "Ψηλά στα μπαϊράκια σηκώστε τον Σταυρόν". Pήγας Bελεστινλής, Θούριος, στίχ. 108.

Είχε γράψει, όμως, και κάτι άλλο ο Ρήγας Φεραίος:

"Aνδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί,
σκοτώθηκαν, κι αγάδες, με άδικο σπαθί
κι αμέτρητ' άλλοι τόσοι, και Tούρκοι και Pωμιοί,
ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμιά αφορμή"!

Προς τι η αμφιβολία;

Πολλοί, για να μειώσουν (ακόμη και να «καταργήσουν») την συμβολή της Ελλαδικής Εκκλησίας στην υπόθεση του 1821, επιδεικνύουν ορισμένους «αφορισμούς», που πράγματι έκαναν ορισμένοι Ιεράρχες, όχι γιατί δεν ήσαν Έλληνες, αλλά, τουναντίον, διότι έτσι νόμιζαν πώς διασώζουν τον ελληνισμό από την εκδικητική σπάθη του Τούρκου κατακτητή, ο οποίος με το παραμικρό έκοβε κεφάλια μόλις έβλεπε ή διαπίστωνε την όποια προεπαναστατική δράση των Ελλήνων.
Ας δούμε, όμως, το γράφει για το θέμα αυτό ο κ. Δ. Καραμπερόπουλος:

«Mε την ευκαιρία κάνουμε γνωστό ότι ο ιστορικός του Pήγα, Λέανδρος Bρανούσης, (1921-1993), κατά τις εργασίες του B΄ Διεθνούς Συνεδρίου "Φεραί-Bελεστίνο-Pήγας", που διοργανώθηκε στη γενέτειρα του Pήγα τον Oκτώβριο του 1992, σε σχετική συζήτηση μας τόνισε την ανάγκη να γραφεί μία εργασία με τίτλο " Tί δεν ήταν ο Pήγας", επισημαίνοντας τα όσα ατεκμηρίωτα είχαν γραφεί μέχρι τότε για τον Pήγα. Kαι απτό παράδειγμα αποτελούν οι εξεταζόμενες απόψεις των κατηγόρων του Pήγα στη μελέτη, που σήμερα φέρεται στη δημοσιότητα. Xωρίς να έχουν μελετήσει τα έργα του τον κατηγόρησαν ότι τάχα ήταν εναντίον της πίστης και της Oρθόδοξης Eκκλησίας, ενώ η διερεύνηση διαπιστώνει ακριβώς τα αντίθετα.
H έκδοσή μας στο Παράρτημα περιλαμβάνει την επιστολή του πατριάρχη Kωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου του E΄, ο οποίος έγραφε ότι το Σύνταγμα του Pήγα ήταν πλήρες "θολερών εννοιών" και "τοις δόγμασι της ορθοδόξου ημών πίστεως εναντιουμένων", την επιστολή της Eπιστημονικής Eταιρείας Mελέτης Φερών-Bελεστίνου-Pήγα στον πατριάρχη κ. Bαρθολομαίο για την άρση της καταδίκης του Συντάγματος του Pήγα με την ευκαιρία κατά το 1998 του έτους Pήγα και τέλος το απαντητικό έγγραφο της Aρχιγραμματείας της Aγίας και Iεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως.
Eυελπιστούμε ότι με την μελέτη μας αυτή ο επαναστάτης Pήγας Bελεστινλής θα λάβει την αρμόζουσα θέση στη συνείδηση των εκκλησιαστικών κύκλων της χώρας…».

Και πιο κάτω η πλήρης αλήθεια:

«Έξι μήνες μετά τον στραγγαλισμό του Ρήγα Βελεστινλή και των επτά Συντρόφων του στο Βελιγράδι (Iούνιος 1798), ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος ο Ε΄ σε επιστολή του (1 Δεκεμβρίου 1798) προς τον μητροπολίτη της Σμύρνης Άνθιμο, καταδικάζει το Σύνταγμα του Ρήγα "ότι πλήρες υπάρχει σαθρότητος εκ των θολερών αυτού εννοιών, τοίς δόγμασι της ορθοδόξου ημών πίστεως, εναντιούμενον"8.
Επίσης ο μοναχός Κύριλλος Λαυριώτης9 στη χειρόγραφη Ερμηνεία της Αποκαλύψεως καταφέρεται εναντίον "του παράφρονος Ρήγα, ός, εκδούς εγκύκλια γράμματα διεγερτικά κατά των νυν τυράννων άνευ της του Χριστού ευδοκίας κακώς ως κακός το ζήν απεστέρηται, θοίνη προσήκουσα τοις τω ποταμώ Iστρώ ιχθύσι γενόμενος μετά των αυτού συνωμοτών, και τέλη της αιωνίου κολάσεως κατά του Xριστού λυττήσας".
Oμοίως ο μητροπολίτης Ιερόθεος από τα Γιάννενα γράφει στους Παργιανούς, οι οποίοι βοηθούσαν τους Σουλιώτες: "Aκούεται να ακολουθάται, ως μανθάνω, τάς συμβουλάς του Περραιβού, ο οποίος σάς απατά. δεν εξεύρετε ότι αυτός με κάποιον Ρήγα Θεσσαλό, και άλλους μερικούς παρομοίους λογιωτάτους συνεννοούμενοι με τους Φραντζέζους, εσκόπευαν να κάμνουν επανάστασιν κατά του κραταιοτάτου σουλτάνου, αλλ' ο μεγαλοδύναμος Θεός τους επαίδευσε κατά τάς πράξεις των με τον θάνατον οπού τους έπρεπε, μόνον ο Περραιβός εσώθη διά τάς ιδικάς σας αμαρτίας" 10.
Χαρακτηριστική ακόμη είναι η περίπτωση του ιατρού Μιχαήλ Περδικάρη 11, ο οποίος έγραψε το 1811 ένα λίβελο εναντίον του Ρήγα, που όμως έμεινε ανέκδοτο, και στο οποίο γράφει εκτός των άλλων ότι ο Ρήγας ήταν εναντίον των κληρικών και θεωρούσε τη θρησκεία περιττή. Παρατίθενται τρία μόνο αποσπάσματα, τα οποία δείχνουν τις κατηγορίες τις οποίες εξέφρασε εναντίον του Ρήγα, χωρίς όμως, όπως διαπιστώσαμε από την μελέτη του όλου λιβελογραφήματός του, να παραθέσει ένα κείμενο από το συγγραφικό έργο του Ρήγα, που θα ενίσχυε το κύρος των κατηγοριών του, ότι ήταν εναντίον της ορθοδόξου πίστεως και των κληρικών: "Διό τώρα εξύπνησαν μερικοί ανόητοι του Ρήγα ομόφρονες, οι οποίοι αιτιώνται εις τούτο και καταμέμφονται τους αρχιερείς και καλογέρους".
"Ιδού ένας Ρήγας φαυλόβιος, άσωτος, προ χρόνων λιπόπατρις, χωρίς οίκον εις την Ελλάδα, χωρίς καμμίαν κατάστασιν, με όλον τούτο απ' άκραν του φιλογένειαν, ως λέγουσιν, έλαβε την φροντίδα να ελευθερώση την Ελλάδα, ν' ανατρέψη την θρησκείαν ως περιττήν, κατά μίμησιν της Γαλλίας". "Σάς είπεν αυτός (ο Ρήγας), ότι οι αρχιερείς, αποβλέποντες εις το ίδιον κέρδος, παραβλέπουν το Γένος εις τοιαύτην κατάστασιν και σείς ±μα επείσθητε; ως ανόητ' αβρόποδα! με τί λόγον; με τί δίκαιον; με τί πιθανότητα υπωπτεύσατε εις τους αρχηγούς του Γένους, ότι διά το ίδιον κέρδους παραμελούσι το Γένος, κ' επείσθητε εις τάς μωρολογίας ενός βδελυρού και αχρείου καθάρματος;"
Έχουμε την εντύπωση ότι ο Περδικάρης, ίσως δεν θα μελέτησε τα έργα του Ρήγα, αλλά θα παρακινήθηκε μάλλον εναντίον του από εκείνα που γράφηκαν εναντίον των αρχιερέων της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο τέταρτο μέρος με τίτλο "Οι συνεργοί της τυραννίας" 12 από τον Ανώνυμο τον Έλληνα στην Ελληνική Νομαρχία (1806), που ήταν αφιερωμένη "Εις τον τύμβον του μεγάλου και αειμνήστου Έλληνος Ρήγα, του υπέρ της σωτηρίας της Ελλάδος εσφαγιασθέντος".

Η σημαία του Ρήγα. Ήταν τρίχρωµη (κόκκινη, λευκή, µαύρη) και περιείχε στο µέσο τρεις σταυρούς, καθώς και το ρόπαλο του Ηρακλή. Η επιλογή του συγκεκριµένου συµβόλου εξηγείται από τον ίδιο το Ρήγα, στο Πολίτευµά του: « σηµαία όπου βάνεται, εις τα µπαϊράκια και παντιέραις είναι τρίχροα, από µαύρον, άσπρον και κόκκινον. Το κόκκινον επάνω, το άσπρον εις την µέσην και το µαύρον κάτω. Το κόκκινον σηµαίνει την αυτοκρατορικήν πορφύραν και αυτεξουσιότητα του Ελληνικού λαού. Το άσπρον σηµαίνει την αθωότητα της δικαίας ηµών αφορµής κατά της τυραννίας. Το µαύρον σηµαίνει τον υπέρ πατρίδος και ελευθερίας ηµών θάνατον».

Μία ακόμη περίπτωση κατηγόρου είναι εκείνη του Αθανασίου Παρίου, ο οποίος στο χειρόγραφό του με τίτλο "Νέος Ραψάκης" 13, που γράφηκε μάλλον κατά το 1805, καταφέρεται εναντίον του Ρήγα και του Συντάγματός του, της "Νέας Πολιτικής Διοικήσεως", που στην αρχή του κειμένου είχε το ρόπαλο του Ηρακλέους. Μάλιστα ο Αθανάσιος Πάριος επισημαίνει και τις επαναστατικές επιδράσεις, που θα είχε στους σκλαβωμένους, το κείμενο του Ρήγα με το Σύνταγμα και τον Θούριό του. Συγκεκριμένα γράφει ότι "...βιβλιάριον εξέδωκαν, Ρόπαλον του Ηρακλέους αυτό ονομάσαντες οι Ελληνόφρονες, βιβλίον δηλαδή διεγεργητικόν, ερεθιστικόν, παρακινητικόν, ώστε πάντες οι απανταχού χριστιανοί, εν ρητή ημέρα να δείξουν του Ηρακλέους την αλκήν εναντίον των τυραννούντων αυτους, και τα εξής ο νοών νοείτω. Η Θεία Πρόνοια ελέησε το γένος των Χριστιανών, και πρό του να διαδοθούν εις τον Κόσμον εκείνα τα κακέμφατα ρόπαλα, έκαμε και εφανερώθη η αντίθετος αυτη σκευωρία και παρεδόθησαν εις το πυρ, και οι κατά των ιδίων δεσποτών την κοινήν και καινήν ευτρεπίσαντες μάχαιραν, μάχαιραν εύρον μισθόν παραλόγου ζήλου αυτών".
Ακόμη άς προστεθεί ότι ο Ι. Φιλήμων 14 έγραψε για τον Pήγα ότι " Η Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως αφώρισε μάλιστα την ανάγνωσιν, όσων έγραψεν ούτος κατά του Ιερατείου". Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι δεν αναφέρονται τα υποτιθέμενα κείμενα που έγραψε ο Ρήγας κατά του Ιερατείου. Κι αυτό το σημειώνουμε διότι η συστηματική έρευνα των έργων του Ρήγα δεν διαπιστώνει να "έγραψεν ούτος κατά του Ιερατείου". Επί πλέον, κάνει λάθος ο Φιλήμων όταν γράφει ότι "η Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως αφώρισε" τον Ρήγα, διότι ουδέποτε υπήρξε μία καταδικαστική συνοδική απόφαση, ένας αφορισμός για τον Ρήγα και τα έργα του, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται και στο έγγραφο της Aρχιγραμματείας του Oικουμενικού Πατριαρχείου, που παρατίθεται στο Παράρτημα. H ανακρίβεια του Iω. Φιλήμονα έκτοτε διαδόθηκε και έγινε πιστευτή λόγω της βαρύτητας του ονόματος του συγγραφέα. Κατ' αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε η εντύπωση της αντίθεσης του Ρήγα έναντι της ορθοδόξου πίστεως και της Εκκλησίας…» (2)

Αύριο θα συνεχίσουμε με άλλα συγκλονιστικά ντοκουμέντα για τον Ρήγα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Τηλεοπτική εκπομπή «Το Ντοκουμέντο της Εβδομάδος» της 9ης Νοεμβρίου 1994 με θέμα: «Ο Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής».
2. Ο κ Δημήτρης Καραμπερόπουλος είναι ιατρός και ιστορικός ερευνητής, ιδίως επί θεμάτων που έχουν σχέση με τον εθνομάρτυρα Ρήγα.

Πηγή : Άγγελος Σακκέτος